چکیده:
توحید، گرچه اصل اساسی در همه ادیان الهی است، لیکن نه همه موحدان درک یکسانی از توحید دارند و نه همه ادیان الهی درجه واحدی از حقیقت توحید را ارائه کرده اند. قرآن کریم توحید را در گسترده ترین و عالیترین سطح ارائه کرده است. از جمله آیات قرآنی، آیه شریفه «شهدالله انه لااله الاهو» است. برحسب این آیه شریفه، خدای متعال خود به یگانگیش گواهی میدهد. این آیه شریفه، الهامبخش دانشمندان اسلامی در ارائه تفسیر و تبیینهای گوناگون از چگونگی گواهی و شهادت خداوند به یگانگیش بوده است. ملاحظه این تفسیر و تبیینها که برخی با رهیافت کلامی، برخی با رهیافت حکمی و برخی با رهیافت عرفانی سازگاری دارند، از یکسو حکایت از سلسله مراتب ادراک حقیقت توحید دارد و از سوی دیگر مبتنی بر معانی ظاهر، باطن، باطن باطن و... از قرآن کریم است، بگونه یی که هر درکی متناظر با سطحی از معنا است. این مقاله عهده دار پژوهش در تبیینهای گوناگون از آیه شریفه «شهدالله انه لااله الاهو» برحسب رهیافتهای پیشگفته است.
خلاصه ماشینی:
"اینک باید ملاحظه کرد که آیا اثبات توحید از طریقکلام و سخن خداوند{/(شهد الله انه لا اله الا هو)/}مستلزمدور و نادرست است،یا امری صحیح و برهانی است؟پیش از این گفته شد که ممکن است آن را مستلزمدور دانست،اما اینک روشن شده است که اگر قبل ازگواهی خداوند بر یگانگیش،وصف صدق الهی ثابتشده باشد میتوان به کلام و سخن خداوند استناد کرد وقول و کلام خداوند در اینباره یقینآور خواهد بود.
اینک باید ملاحظه کرد که آیا اثبات توحید از طریقکلام و سخن خداوند{/(شهد الله انه لا اله الا هو)/}مستلزمدور و نادرست است،یا امری صحیح و برهانی است؟پیش از این گفته شد که ممکن است آن را مستلزمدور دانست،اما اینک روشن شده است که اگر قبل ازگواهی خداوند بر یگانگیش،وصف صدق الهی ثابتشده باشد میتوان به کلام و سخن خداوند استناد کرد وقول و کلام خداوند در اینباره یقینآور خواهد بود.
حاصل آنکه شریفۀ{/«شهد الله انه لا اله الا هو»/}گویای این حقیقت است که حق تعالی در مقام شهودذات مقدسش عین شهود یگانگی و تفردش به وجوداست و هیچیک از ما سوای را در آن مرتبه راه نیست ودر آن مقام شاهد و مشهود و شهادت جز خدای متعالنیست و چنین شهادتی خاص حق تعالی است وحقیقت توحید حقیقی همین است!
حاصل آنکه شریفۀ{/«شهد الله انه لا اله الا هو»/}گویای این حقیقت است که حق تعالی در مقام شهودذات مقدسش عین شهود یگانگی و تفردش به وجوداست و هیچیک از ما سوای را در آن مرتبه راه نیست ودر آن مقام شاهد و مشهود و شهادت جز خدای متعالنیست و چنین شهادتی خاص حق تعالی است وحقیقت توحید حقیقی همین است!"