چکیده:
متن نهایی «مواد مربوط به مسئولیت دولت» که در سال 2001 توسط کمیسیون حقوق بینالملل پذیرفته شد، نسبت به طرح 1996 پیشرفت قابل توجهی دارد. کمیسیون، مقررات مربوط به موضوع چند جانبه بودن روابط مسئولیت را مورد بازنگری قرار داده و نسبت به موارد ذیل اقدام کرد:جرمزدایی از مسئولیت بینالمللی، دستهبندی تعهدات بینالمللی با توجه به محتوای ذاتی تعهدات نقض شده و ذینفعان آنها، ایجاد تمایز بین موقعیت کشورهای شخصا متضرر و کشورهای متاثر به طور غیرمستقیم و در آخر بیان نتایج خاص ناشی از نقض شدید تعهدات ناشی از قواعد آمره و یا تعهدات در برابر همه.مقاله حاضر با تمرکز بر روی اثر متقابل مقررات مذکور در متن طرح مسئولیت دولت، به تحلیلی انتقادی از آن میپردازد. در اینجا تاکید خاصی به اقدامات متقابل از سوی کشورهای متاثر غیرمستقیم خواهد شد.
خلاصه ماشینی:
"کمیسیون، مقررات مربوط به موضوع چند جانبه بودن روابط مسئولیت را مورد بازنگری قرار داده و نسبت به موارد ذیل اقدام کرد:جرمزدایی از مسئولیت بینالمللی، دستهبندی تعهدات بینالمللی با توجه به محتوای ذاتی تعهدات نقض شده و ذینفعان آنها، ایجاد تمایز بین موقعیت کشورهای شخصا متضرر 3 و کشورهای متاثر به طور غیرمستقیم 4 و در آخر بیان نتایج خاص ناشی از نقض شدید تعهدات ناشی از قواعد آمره 5 و یا تعهدات در برابر همه 6 .
کمیسیون در جلسه بیست و یکم خود در سال 1969 اولین گزارش آقای آگو را مورد بحث قرار داد و از ایشان خواست تا قسمت اول مواد مربوط به مسئولیت شامل موارد ذیل را تهیه نماید: 1- شرایطی که طبق آن یک عمل، به لحاظ بینالمللی نادرست شناخته میشود.
در واقع فصل چهارم از بخش دوم این طرح که بهطور خاص به بحث در مورد جرم بینالمللی دولتها میپردازد هیچگونه حق خاصی را برای دولتهای غیر از دولت مرتکب اعمال نادرست بینالمللی مقرر نکرده است اما از جمع مواد 40 و 47 میتوان چنین استنباط نمود که در صورت وقوع جرم، دولتهای غیر از دولت مرتکب اعمال نادرست بینالمللی حق توسل به اقدامات متقابل را دارند درحالی که چنین حقی در مورد اعمال نادرست بینالمللی یا تخلفات عادی وجود ندارد.
همچنین قابل ذکر است که فصل سوم از قسمت مربوط به محتوای مسئولیت بینالمللی یک دولت در متن طرح پیشنهادی کمیسیون در گزارش سال 2000 تحت این عنوان بود «نقض شدید تعهدات ضروری برای جامعه بینالمللی» 5 این اشاره به «تعهدات در برابر همه» 6 ، تقریبا به طور یکسان در تعدادی از مواد مربوط به محتوا و اجرای مسئولیت نیز تکرار شده است."