چکیده:
عملیات تروریستی همه ساله در جهان قربانیان زیادی را به خود اختصاص میدهد، چنانکه هیچ کشوری از آن مصون نیست. اگر چه حقوق کیفری سیاست سخت گیرانهای همراه با تهدید و ارعاب در قبال این جرایم در پیش گرفته است اما نتوانسته است از ارتکاب چنین جرایمی پیشگیری کند. از این رو دولتها با توجه به مطالعات جرمشناسانه به پیشگیری غیر کیفری از این جرایم روی آوردهاند. از مهمترین انواع پیشگیری غیر کیفری از جرایم از نگاه جرمشناسی در ارتباط با جرایم تروریستی پیشگیری وضعی میباشد چرا که به دلیل برخورداری عاملان این جرایم از انگیزههای ایدئولوژیک پیشگیری اجتماعی از جرم چندان نمیتواند کارساز باشد. هدف از پیشگیری وضعی افزایش خطر ارتکاب جرم با توسل به اقداماتی از قبیل افزایش تلاش به منظور کم کردن آماج جرم، نظارت مکانیکی از طریق نصب دوربینهای مدار بسته، افزایش مأمورین در حال گشت زنی به طور نامحسوس میباشد. مرتکبین بالقوه با علم به این نظارتها برای ارتکاب جرم هزینه بالاتری میپردازند و ممکن است از ارتکاب جرم صرف نظر کنند. در این مقاله به بررسی پیشگیری وضعی در ارتباط با این جرایم خواهیم پرداخت. عملیات تروریستی همه ساله در جهان قربانیان زیادی را به خود اختصاص می دهد، چنانکه هیچ کشوری از آن مصون نیست. اگر چه حقوق کیفری سیاست سختگیرانهای همراه با تهدید و ارعاب در قبال این جرایم در پیش گرفته است اما نتوانسته است از ارتکاب چنین جرایمی پیشگیری کند. از این رو دولت ها با توجه به مطالعات جرمشناسانه به پیشگیری غیر کیفری از این جرایم روی آوردهاند. در این مقاله به بررسی پیشگیری وضعی در ارتباط با این جرایم خواهیم پرداخت.
خلاصه ماشینی:
"میآورد تفکیک میکند آن است که در جرایم دیگر ایجاد ترس و وحشت هدف اصلی مجرم نیست بلکه به طور فرعی و ثانوی از اعمال او ناشی میشود اما آنچه بیش از همه بر لزوم توجه و مطالعه جرایم تروریستی برای پیشگیری و مقابله با آن میافزاید جدید بودن تروریسم به خاطر مصادیق نوین آن است.
سوم اینکه تروریسم ما را به سمت مفاهیمی هدایت میکند که جنبه ذهنی و روانی دارند (انگیزه) و جنبه عینی آن محدود است لذا ارائه یک تعریف جامع دشوار است 5 اما آنچه که بیش از همه اهمیت دارد شناخت و مبارزه موثر با این عملیات خشونتآمیز است که در سالهای اخیر دولتها این مهم را یا با پاسخهای شدید حقوق کیفری به انجام رساندهاند یا با پاسخهای پیشگیرانه که عمدتا جهتگیری وضعی و - 1794 – 1758 – 1 - جوان شهرکی، 1384، ص 69.
نتیجه: حقوق کیفری سیاست سختگیرانه و سزاگرایی را در قبال جرایم تروریستی در پیش گرفته است اما این سیاست از نگاه جرمشناسانه اگر چه تا اندازه ای میتواند موثر واقع شود ولی برای مقابله همه جانبه با این جرایم باید تدابیر پیشگیری غیرکیفری مورد توجه قرارگیرد.
در نوع پیشگیری غیر کیفری دو مورد مطرح میشود: 1- پیشگیری اجتماعی 2- پیشگیری وضعی، پیشگیری اجتماعی با شناسایی عوامل جرمزای محیطی و شخصی و رفع آنها در صدد تاثیرگذاری بر مجرمان میباشد تا انگیزه ارتکاب جرم را از آنها بگیرد ولی در جرایم تروریستی که مرتکبان آنها از انگیزههای قوی ملی سیاسی و ایدئولوژیک برخوردارند و با هدف و برنامهریزی حسابشدهای اهداف خود را دنبال میکنند نمیتواند چندان مفید واقع شود."