خلاصه ماشینی:
بههرحال نهادهای جهاد، دفاع و مقاتله بهتبع ورودش در قرآن، سیره نبوی( و روایات، وارد محیط اسلام شد؛ چنانکه محدثان مسلمان به ضبط تراث مرتبط با آن پرداختند و فقیهان اسلامی نیز در اطراف آن گفتوگوها کردند؛ ازاینرو چراغ پرداختنهای تئوریک به این نهاد هیچگاه خاموش نشد و تنور آن همیشه کم و بیش با حرارت بود، ولی گاهی تحولاتی در تاریخ رخ داده است که دراینجهت میتواند نقطه عطف بهحساب آید و البته مقصود ما بیان همه آن نقطه عطفها نیست؛ آنچه مطمحنظر ماست، وضعیت برخوردهای نظری با نهاد جهاد در یک یا دو قرن اخیر است که حاصل برخی از این نظریهپردازیها، جهادی است که امروزه داعش در بخش اندیشه و عمل مطرح میکند!
اطلاقگیری و عامپنداری از ادله مرتبط با جهاد بهآسانی این انگارهها نسبت به ادله ابواب فقهی دیگر نیست؛ چنانکه تنسیق و مدیریت ادله این موضوع کلان نیز تنسیق خاصی است که البته باید درجای خود گفتوگو شود.