چکیده:
هدف از پژوهش حاضر، تبیین شیوه تنظیم اسناد آرشیوی و به کارگیری دو اصل پاسداشت منشا و حفظ نظم نخستین در آرشیو ملی ایران است. داده های پژوهش، با استفاده از روش پیمایش تحلیلی و ابزار مصاحبه، گرد آوری شد. جامعه آماری مورد بررسی، متشکل از کارشناسان اداره تنظیم و پردازش آرشیو ملی ایران و دفترهای راهنمایی می باشدکه برای کاربران در سال های 1350-1370 تدوین شده است. یافته های پژوهش، نشان می دهد که در آرشیو ملی ایران از بدو تاسیس تاکنون، کار "تنظیم" برابر با "طبقه بندی" اسناد درنظر گرفته شده، و اصل " پاسداشت منشا" رعایت شده است. گرچه کارشناسان تنظیم و توصیف، درجهت "حفظ نظم نخستین" در سطح پرونده تلاش کرده اند؛ تاکنون هیچ تلاشی برای حفظ نظم نخستین در سطوح بالاتر تنظیم و توصیف صورت نگرفته است. در پایان، پیشنهادهایی بر اساس یافته های پژوهش، ارایه شده است.
خلاصه ماشینی:
"یافتههای پژوهش،نشان میدهدکه در آرشیو ملی ایران از بدو تأسیس تاکنون،کار"تنظیم"برابر با"طبقهبندی"اسناد در نظر گرفته شده،و اصل"پاسداشت منشأ"رعایت شده است.
نظیم،پاسداشت منشأ و حفظ نظم نخستین درآرشیو ملی ایران ساناز باغستانی1؛دکتر فریبرز خسروی2؛دکتر نرگس نشاط3 یان مسئله سازماندهی و پردازش اسناد آرشیوی،شامل دو فرایند تنظیم و توصیف است.
پژوهش حاضر،بر آن است تا روند تنظیم اسنادموجود در آرشیو ملی ایران و میزان به کارگیری دو اصل"پاسداشت منشأ"و"حفظ نظمنخستین"را از ابتدا(زمان تأسیس)تا زمان انجام پژوهش حاضر،مورد بررسی قرار دهد.
شیوۀ تنظیم،تا چه جد با دو اصل"پاسداشت منشأ"و"حفظ نظم نخستین"همخوانیدارد؟ وش پژوهش و گردآوری دادهها در پژوهش حاضر،برای تبیین روند تنظیم اسناد آرشیوی در آرشیو ملی ایران و میزانرعایت اصول آرشیوی"پاسداشت منشأ"و"حفظ نظم نخستین"،از روش پیمایش تحلیلیاستفاده شده است.
فعالیتهای صورت گرفته در سه دورۀ یاد شده و تعاریف کارشناسان معاونت اسناد(آرشیو ملی ایران)،نشان میدهد که کار تنظیم اسناد آرشیوی در این سازمان،مبتنی بر دوفعالیت زیر بوده است: 1.
با توجه به بررسی پروندههای اسناد و نیز،مصاحبه باکارشناسان،اینگونه استدلال میشود که در آرشیو ملی ایران،گرچه کارشناسان تنظیم وتوصیف در جهت"حفظ نظم نخستین"در سطح پرونده تلاش میکنند؛تاکنون هیچ تلاشیبرای حفظ نظم نخستین در سطوح بالاتر تنظیم،صورت نگرفته است.
شایان گفتن است که درمواردی که اسناد دولتی بر محور اصول بایگانی به سازمان منتقل میشوند و انتقال آنها بهصورت فلهای نیست،کار تنظیم با توجه به دو اصل آرشیوی"پاشداشت منشأ"و"حفظنظم نخستین"،در قسمت بایگانی راکد در اداره کل شناسائی و فراهم آوری اسناد،برایخدمترسانی به سازمان پدیدآور انجام میگیرد و اسناد در سطح سری(فقره)-حجمی ازاسناد که در هر مرحله به سازمان انتقال داده میشود:ممکن است هر سری،یک مجموعه،زیرمجموعه،ردیف و یا زیرردیف باشد-توصیف میشوند."