چکیده:
هدف:هدفازانجاماین پژوهش ،بررسیشیوههایسازماندهیاسناد و مدارک تاریخ شفاهی موجود در برخی مراکز تاریخ شفاهی ایران و جهان،وتعیین متداولترین شیوههایسازماندهیدرمراکزتاریخ شفاهی میباشد. روش/رویکردپژوهش :این پژوهش بااستفادهازروشپییش تحلیلی و توصیفی انجام شده است .ابزار جمع آوری دادهها، مصاحبه است که پژوهشگربامسئولانمراکزتاریخ شفاهی(داخل وخارجازکشورایران) انجامدادهاست .پس ازجمع آوریاطلاعاتلازم،باانجاممقایسهتطبیقی ازاطلاعاتحاصل شده،متداولترین شیؤهسازماندهیدرمراکزتاریخ شفاهیداخل وخارجازایران(به تفکیک )مشخص گردید. جامعهپژوهش :جامعهموردپژوهش شامل ۷مرکزفعالتاریخ شفاهی درایرانو۱۲ مرکزفعالازمجموعه مراکزتاریخ شفاهیجهان(خارجاز ایران)است .مراکزموردبررسیبادرنظرگرفßپراکندگیجغرافیاییو گسترٔهمتنوعجهانیانتخابشدهاند. یافته های پژوهش : نتایج حاکی از آن است که حدود ۸۶ درصد مراکز تاریخ شفاهیموردبررسیدرایران،استفادهازحروفالفبایفارسینام خانوادگیمصاحبه شوندهربه عنوانروشیمناسب برایسازماندهیسناد تاریخ شفاهی برگزیدهاند. همچنین ، بررسی روشهای سازماندهی در مراکزتاریخ شفاهیخارجازایران،نشانمیدهدکه این مراکزازنظامهای گوناگونوکاملامتفاوتبرایسازماندهیسنادتاریخ شفاهیخودستفاده میکنند.این مسئله به وضوح،نشانگرعدمیکدستیویکپارچگیلازم درسازماندهیاسنادتاریخ شفاهیاست ،که لازماست ازدیدمسئولان ذیربط پنهاناند. نتیجه گیری: نتایج پژوهش ، نشان دهندٔه عدم وجود یک نظام جامع و یکپارچه ،درامرذخیرهسازیوسازماندهیاسنادومدارکتاریخ شفاهی است .لذاضرورتایجادوتوسعهیک نظاماستاندارد،که موجب مدیریت بهترمجموعه هایتاریخ شفاهیشودوبه همکاریوتعامل بیشترمراکز تاریخ شفاهیبیانجامد،به شدتاحساسمیشود.این موضوعنبایداز دیدمسئولانومدیرانمراکزتاریخ شفاهیپنهان́Eاندوبهتراست هرچه سریعترنسبت به رفع این مشکل ،اقدامشود.
خلاصه ماشینی:
در هر برهه از تاریخ ، افرادی که اقدام به نوشتن و ثبت وقایع تاریخی نموده اند، بخشی از اطلاعات خود را از طریق پرس و جو از اشخاص و به طور شفاهی به دست آورده اند؛ زیرا حوادثی که در واقعیت رخ داده اند و غیر مکتوب هستند، لازم است که به صورت نوشته و مکتوب درآیند تا ماندگاری و بقای آن برای نسل های آینده حفظ شود.
تاریخ شفاهی ، در مفهوم جدید آن در ایران سابقة چندانی ندارد، ولی می توان گفت با وقوع انقلاب اسلامی و ایجاد ضرورت بررسی ریشه های انقلاب و پیامدهای آن (شامل وقایع سیاسی چند دهة اخیر)، به طور وسیع مورد توجه علاقه مندان قرار گرفته است (سازمان اسناد و کتابخانة ملی ایران ، ١٣٨٩).
پژوهش های نخستین ، نشان دهندة فقدان اثری است که در یک جمع بندی کلی به مسئلة سازماندهی اسناد تاریخ شفاهی موجود در مراکز تاریخ شفاهی داخل و خارج از ایران پرداخته باشد.
هدف پژوهش (رجوع شود به تصویر صفحه) روشپژوهش با توجه به ماهیت موضوع پژوهش ، از روش مطالعة کتابخانه ای برای جمع آوری اطلاعات پایه در مورد تاریخچه و خدمات مراکز تاریخ شفاهی استفاده شد.
نکتة قابل توجه برای مجموعه مصاحبه های ضبط شده در گروه اطلاع رسانی منابع دیداری – شنیداری سازمان اسناد و کتابخانة ملی ایران ، استفاده از نظام رده بندی روسو در امر سازماندهی اسناد و مدارک تاریخ شفاهی است .