چکیده:
یکی از ارکان مهم هر برنامه تربیتی هدف آن است.با توجه به اینکه هدف بر آینده اقدامات تربیتی ناظر است،متناسب با گسترهء زمانی مورد نظر،انواع گوناگونی از اهداف را میتوان در نظر گرفت.یکی از دستهبندیها،اهداف را به سه دسته غایی،کلی و آموزشی (جزئی)تقسیم کرده است.بر اساس این طبقهبندی،هر نظام تربیتی یک هدف غایی و تعدادی هدف کلی و تعداد بسیار زیادتری اهداف آموزشی دارد؛به عبارت دیگر هرچه از هدف غایی به سوی گونههای دیگر اهداف پیش میرویم از میزان ابهاو و کلیت آنها کاسته شده بر تعداد، میزان عینیت و قابلیت اجرای آنها افزوده میشود.هدف غایی در تربیت اسلامی دستیابی انسان به رشد و کمال است که افق و دورنمای کلی تمامی اقدامات تربیتی را تعیین میکند.در راستای این هدف غایی از تعدادی اهداف کلی میتوان نام برد که مراحل واسط دستیابی به این هدف غایی،و عبارت است از پرورش قوهء تعقل و استدلال،پرورش روح جمعی و احساس مسئولیت،قصد قربت و اصلاح و تهذیب نفس.این مقاله در روشنسازی مهمترین اهداف تربیتی اسلام از قرآن کریم،منابع روایی و کلام معصومین علیهم السلام بهره گرفته و در حد اختصار به آنها پرداخته است.
خلاصه ماشینی:
"مهمترین اهدافی که در این نوشته مورد بحث قرار میگیرد،عبارت است از:رشد و کمال،پرورش قوهء تعقل و استدلال،پرورش روح جمعی و احساس مسئولیت،
در این آیهء شریفه رشد به معنای کمال و رسیدن انسان به آنچه از خلقت وی مد نظر بوده آمده است و آنان از خداوند خواستهاند که شرایط کمال را برای آنان
است و لذا رشد و کمال را میتوان هدف غایی نظام تربیتی اسلام به شمار آورد.
مشروح روایت ذکر شده در این زمینه چنین است:عن ابی عبد الله(ع)قال:
که این همه برای رسیدن به آن به درگاه حضرت حق دعا و توسل شده است.
ترجمه:امام صادق علیه السلام فرمود:عقل راهنمای مؤمن است.
ترجمه:امام صادق علیه السلام فرمود:هرکه عاقل است دین دارد و کسی که دین
ترجیح میدهند و معتقدند که طریق پیشی گرفتن بر دیگران در رشد و کمال و رسیدن به اهداف تربیت اسلامی،پرورش قوهء تعقل است.
5631،ج 2:361)ترجمه:رسول خدا(ص)فرمود:عابدترین مردم کسی است که
از امام صادق(ع)نیز این مضمون چنین نقل شده است:عن ابی عبد الله(ع)قال: حق المسلم علی المسلم ان لا یشبع و یجوع اخوه و لا یروی و یعطش اخوه و لایکتسی و
اینکه انسان برای رسیدن به رشد و کمال مورد نظر علاوه بر تمسک به عقل و
لذا اصلاح نفس و تزکیه آن در زمرهء اهداف اساسی و بنیادین ترتبی اسلامی قرار میگیرد و در صورتی که این هدف به
اهداف نظام تربیتی اسلام است و باید از ابزارهای مختلف برای رسیدن به این هدف
حضرت علی(ع)شرط رسیدن به رشد و کمال را رهایی نفس از شهوتها و میلهای نفسانی میدانند و میفرمایند:..."