چکیده:
انتشار مقاله «مساله هزینه اجتماعی» به قلم رونالد کوز در دهه 1960 میلادی را می توان نقطه عطفی در مطالعات بین رشته ای در حوزه اقتصاد و دانش های مرتبط با آن به شمار آورد. تا پیش از انتشار قضیه کوز اقتصاددانان – که عمدتا در چارچوب نظریه نئوکلاسیک می اندیشیدند- نیازی نمی دیدند که گام های خود را از دایره مطالعات درون رشته ای فراتر گذارند و مسایل حقوقی و تاریخی را در تحلیل های خود وارد نمایند. کوز به همراه دیگر اقتصاددانان مکتب حقوق مالکیت نشان داد که اگر هزینه-های مبادله مخالف صفر باشد کارایی اقتصادی مستقل از قواعد حقوقی نخواهد بود و در نتیجه نهادهای حقوقی نقشی انکارناشدنی در رسیدن به کارایی خواهند داشت. بدین ترتیب کوز و همراهان وی به اقتصاددانان یادآوری کردند که تا وقتی هزینه های مبادله مخالف صفر است، گریزی از انجام مطالعات میان رشته ای وجود نخواهد داشت. ظهور دانش جدید «حقوق و اقتصاد» به عنوان یک دانش میان رشته ای تا حد زیادی مدیون همین تلاش هاست. در این مقاله افق های نوین و چشم اندازهای جدیدی که در پی این تحولات نظری فراهم آمده است معرفی و دلالت های آن برای مطالعات بین رشته ای حقوق، اقتصاد و تاریخ در اسلام بیان می شود. چنان که خواهیم دید قضیه کوز و مفهوم محوری هزینه های مبادله می توانند نقش مهمی در توسعه مطالعات بین رشته ای اسلامی در حوزه اقتصاد داشته باشند و به ایجاد افق های جدید پژوهشی کمک نمایند .
خلاصه ماشینی:
"(پیغامی،1378)هدف این پژوهش بررسی تحولاتی است که از نیمه دوم قرن بیستم میلادی آغاز گشت و توانست امکان و ضرورت مطالعات میانرشتهای را در عرصه حقوق و اقتصاد به ویژه در موضوع تعامل نهادهای حقوقی و سازوکارهای تخصیص منابع نشان دهد.
قضیه کوز نشان داد اگرچه در جهان فرضی نئو کلاسیکها-که هزینههای مبادله،مساوی صفر است-سازوکار بازار فارغ از بسترهای نهادی میتواند کارایی را برقرار نماید و در نتیجه نیازی به مطالعات میانرشتهای وجود نخواهد داشت؛اما در جهان واقعی-که هزینههای مبادله مثبت است-نهادهای حقوقی بر تخصیص منابع تأثیر میگذارند و از همین رو درک عملکرد سازوکارهای تخصیص در جهان واقعی بدون توجه به بسترهای حقوقی خطا خواهد بود.
عناوین برخی پژوهشهای میانرشتهای با الهام از شاخه محیط نهادی رویکرد حقوق و اقتصاد نهادگرای جدید رویکرد فقه با سازوکار بازار به عنوان یکی از مهمترین روشهای سازماندهی اقتصادی نقش دولت اسلامی در تخصیص منابع و تحلیل آن از منظر هزینههای مبادله امکان تشکیل انواع بنگاه(به ویژه شرکت سهامی)در فقه اسلامی و تأثیر آن بر هزینههای مبادله امکان تشکیل انواع ساختارهای سازماندهی ترکیبی در فقه اسلامی و تأثیر آن بر هزینههای مبادله فقه اسلامی و موضع آن در قبال قراردادهای ناقص تحلیل تاریخی شکلگییر و افول ساختارهای سازماندهی در جوامع مسلمان (1).
حوزه مطالعاتی دیگری که با تکیه بر دستاوردهای شاخه ترتیبات نهادی رویکرد نهادگرای جدید در حقوق و اقتصاد قابل انجام است،مطالعه درباره ساختارهای سازماندهی(شامل بازار،دولت،بنگاه و ساختارهای ترکیبی)و نقش آنها در تخصیص منابع از منظر تعالیم حقوقی اسلام و نیز در تاریخ تمدن اسلامی است.
3601-8101 :57 ,weiveR waL ytisrevinU nretsewhtroN ,sutarappa yrotacifissalc hcir' a rof deen eht dna sllaftrohs sti :snoitaler lautcartnoc fo sisylana cimonocE)1891(."