چکیده:
رفتار با اسیران یکی از مسایل مورد توجه ادیان و مذاهب بوده و ملت های
مختلف نیز توجه زیادی به اسیران داشته اند . دولت حمدانیان به دلیل
حکومت بر سرزمین های مرزی، درگیری و جنگ های متعدد، با دولت های
رقیب مسلمانان داشته است . سیف الدوله، علی بن عبدالله بن حمدان، حاکم
شهر حلب در نیمه نخست قرن چهارم هجری، درگ یری های بسیاری با
رومیان داشته است . جن گهای او با بیزانس به صورت طبیعی، اسیر شدن
نیروهای دو طرف جنگ و انسان های ساکن در سرزمین هر یک را نیز در
پی داشته است . در این نبردها، علاوه بر سربازان و فرماندهان جنگی و
مردمان عادی، افراد برجسته و سرشناسی نیز از دو طرف اسیر شدند.
از سویی دولت حمدنیان، به عنوان یک دولت شیعه شناخته شده است و
دولت مسیحی روم نیز عمدتا با تعصب و انگیزه دینی به نبرد با مسلمانان
می پرداخت تا سرزمین های مقدس خودشان را از دست مسلمانان بیرون
بیاورند. در نتیجه انگیزه دینی در هر دو دولت وجود داشت ه است . این نوشتار
درصدد است به بررسی توصیفی و تحلیلی ماهیت اسیران، چگونگی رفتار
هر یک از دو طرف درگیری با آنان و سرنوشت این اسیران بپردازد
خلاصه ماشینی:
"سیف الدوله در سال 339 قمری،به روم حمله کرد و چندین قلعه را فتح نمود و غنایمزیادی به دست آورد و اسیران بسیاری گرفت،اما رومیان در درهای تنگ جلو او را سدکردند و برای او راه را از پیش و پس بسته بود.
این مبادله در"لامش"شهری برساحل دریای روم نزدیک طرسوساتفاق افتادبه گفته مقریزی،اکثر مبادله اسرا میان مسلمانان و رومیان از زمان منصورعباسی تا عصر سیف الدوله در همین مکان انجام شده است.
به نظر میرسد میان این دو قول،اختلافینباشد چون کسانی که 1200 تن دانستهاند بدون احتساب آن تعداد از اسرا ذکر کردهاند کهبرای مبادله آماده شده بودند،در حالی که قول دو هزار آنها را نیز به حساب آورده کهتعدادشان همان گونه که گذشت هفتصد نفر بوده است.
ابو فراس حمدانی،ابو العشائر پسر عموهای سیف الدوله و محمد بن ناصر الدوله برادرزادهاش و تعدادی از غلامان و فرماندهان وی،از رجال سرشناسی بود که از حمدانیانبه دست رومیان به اسارت رفتند اما از رجال مهم رومیان که به اسارت حمدانیان درآمدند،افرادی چون پسر دموستیکوس،فرمانده کل قوای روم،و برادرزاده و خواهرزاده وی وتعداد زیادی پاتریارک بودند که این افراد به طور رسمی در سالهای 335 و 355 هجریاز طریق مبادله یا اعطای فدیه آزاد شدند و برخی از آنها نیز در اسارت مردند.
در کل،روش آزادی اسیران در این عصر مبادله،اعطای فدیه و یا آزادسازی از طریق نظامی وغلبه بردشمن بود که اسیران عادی اگر آزاد شده باشند،تنها از طریق سوم محتمل استکه وقتی آنها را نزد دشمن مییافتند،به صورت طبیعی با خود به دیار اسلامی آورده،آزادمیکردند،اما مبادله و فدیه برای آنان با توجه به کثرت اسیران عادی و اندک بودن رهاییاسیران از دو راه اول،فرضی نامحتمل است."