چکیده:
ارتباط یک متن با متن های دیگر که به نظریه روابط بینامتنی شهرت دارد از موضوعات مهمی است که مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. نهج البلاغه از جمله متونی است که با مفاهیم قرآن ارتباطی تنگاتنگ دارد به طوری که در بسیاری از موارد فهم و درک دقیق معنای مورد نظر امام جز از طریق آشنایی با متن پنهان و شناخت چگونگی رابطه آنها با یکدیگر میسر نیست. نویسنده در بررسی و تحلیل روابط بینامتنی قرآن با نامه سی و یکم نهج البلاغه دریافته است که بیشترین شکل روابط بینامتنی قرآن با این نامه به صورت نفی متوازی است که برای درک متن پنهان به خوانشی آگاهانه و عمیق نیاز است.
The relation of a text with other texts (which is known as intertextual relation) is among the important topics of interest to researchers. Nahj al-Balāgha is one of the texts that have a close relation to the concepts of the Qur’ān، to the extent that in most cases understanding the precise meaning intended by the Imam (A.S.) is not possible except through familiarity with the “hidden text” and the recognition of the way they are related to one another. Delving into the intertextual relation of the Qur’ān and letter 31 of Nahj al-Balāgha، the writer has figured out that the most part of intertextual relations of the Qur’ān with this letter is in the form of parallel negation، and that a thoughtful and profound reading is required to understand the hidden text.
خلاصه ماشینی:
متن غایب: وصیت امام علیه السلام توضیح این آیۀ قرآن است:{/أحسن کما أحسن الله إلیک/}(قصص77/)؛و همان گونه که خدا به تو نیکی کرده نیکی کن».
رابطۀ بینامتنی: امام علیه السلام واژگان عبارت{/«و أحسن کما تحب أن یحسن إلیک»/}را از متن قرآنیالهام گرفته و با اندک تغییری آن را در کلام خود به کار برده و ارتباط دو متن ازنوع نفی متوازی است.
رابطۀ بینامتنی: متن پنهان با اندک تغییری در کلام امام علیه السلام به کار رفته،بدینگونه که به جای(واصبر)که فاعل آن فرزند لقمان است مصدر باب تفعل(التصبر)و به جای(ماأصابک)واژۀ(المکروه)که همان معنای مشکلات و سختیها را افاده میکند بهکار رفته است؛لذا ارتباط بین دو متن از نوع نفی متوازی است.
با دقت در متن حاضر و پنهان و مقایسۀ آنها درمییابیم که امام علیه السلام مفهومکلام خود را عینا از قرآن اقتباس نموده و با به کارگیری مضمون و واژگان قرآنیبینامتنی از نوع نفی متوازی ایجاد نموده است.
با دقت در هردو متن درمییابیم که امام علیه السلام کلام خود را عینااز متن قرآنی گرفته و رابطۀ دو متن از نوع نفی متوازی است.
متن غایب: خدای عزیز در قرآن کریم میفرماید:{/هل جزاء الإحسان إلا الإحسان/}(الرحمن60/)؛آیا پاداش نیکی غیر از نیکی است؟ رابطۀ بینامتنی: امام علیه السلام آیۀ یادشده را با الفاظی دیگر و به صورت خبری توضیح میدهند،بادقت در عبارت امام علیه السلام و مقایسه آن با آیه درمییابیم که ارتباط بین متن پنهان ومتن حاضر از نوع نفی متوازی است.