چکیده:
موضوع شهروندی از مسائلی است که از گذشته های دور مورد توجه اندیشمندانی از حوزه های مختلف علمی بوده است. از آثار فلاسفه یونان و روم تا نوشته ها و آثار حکمای اسلام. جنبه هایی از این مفهوم قابل تشخیص و شناسایی است. در بحث شهروندی آنچه به نظر می آید که واجد اهمیت بیش تری باشد، ابعاد رفتاری آن است. اینکه شهروندان مطابق مبانی فکری گذشته و موجود از جهت رفتاری به چه ویژگی ها و خصلت هایی باید متصف باشند، مهم است. در این نوشتار ضمن مروری بر ریشه ها و ادبیات موضوعی شهروندی از گذشته تا کنون، به رفتارهای شهروندی در جامعه دینی نیز پرداخته شده بر اساس یافته های این پژوهش در متون دینی اسلامی برای رفتار شهروندان مسلمان در جامعه دینی ابعاد و مولفه هایی معرفی شده که در صورت عمل به آنها و نهادینه شدنشان در زندگی اجتماعی بشر، می توان دنیایی زیبا را به انتظار نشست، که در آن طعم شیرین زندگی سالم احساس شود.
The topic of citizenship is an issue that many scholars from different point of views have paid attention to this concept. We can see and recognize some dimensions of citizenship in the works of Greek and Islamic philosophers. In this article، we examine the most important dimension of citizenship i.e. behavior. Under the light of this research، as we can see in Islamic religious texts، there are some characteristics for Muslim citizens that if they try to maintain these characteristics، they will have a healthy life and a beautiful world.
خلاصه ماشینی:
"براساس یافتههای اینپژوهش در متنو دینی اسلامی برای رفتار شهروندان مسلمان در جامعه دینی ابعاد و مؤلفههایی معرفی شده است که در صورت عمل به آنها و نهادینه شدنشان در زندگی اجتماعی بشر،میتوان دنیای زیبا را به انتظار نشست،که در آن طعم شیرین زندگی سالم احساس شود.
آنان بر این باورند که یکی از ارکان مهم قوام هر حکومت،مردم و یا بهعبارت دیگر شهروندان آن جامعه هستند و به همین دلیل به مفهوم شهروندی و مباحث مربوط به آن علاقه نشان دادهاند و مسایلی را مورد توجه قرار دادهاند که در ایجاد جامعهای با شهروندان منضبط و کوشا،اثرگذار است.
بنابراین گام مهم به سمت یک شهروندی جهانیتر این است که دولتها تمایل بیشتری برای ایفای تعهدات جهانی و ایجاد پیوندهای قویتر با دیگر کشورهای داشته باشد(فالکس،1381،صص 193-195).
علامه طباطبایی و رشید رضا در تفسیر آیه 213 سوره بقره میگویند:براساس این آیه مردم در آغاز در امور دنیوی و مادیت امت واحد میبودند،یعنی همگی به نحو یکسان از مادیات بهرهمند بودند تا اینکه با افزایش جمعیت بشر و گسترش نیازها،آنان برای رفع نیازهای خود به همکاری متقابل پرداختند و این امر موجب اختلاف بین آنان شده است.
با مراجعه به متون دینی اسلامی میتوان مهمترین رفتارهای مورد انتظار از منظر دین را که از سوی پیشوایان دینی به آن تصریح شده است را بهطور خلاصه در طبقات ذیل دستهبندی کرد: حسن خلق و خوشرویی براساس تجسم اعمال در آخرت،بهشت نتیجه طبیعی و تجسم اعمال و خصلتهای خوب است،چنانکه دوزخ تجسم اعمال بد،ازاینروی پیامبر اکرم به نقل حضرت رضا علیه السلام فرمودند: (صاحب)خلق نیکو حتما در بهشت است،چنانکه صاحب خلق بد در دوزخ."