چکیده:
هدف اصلی این مقاله، ارائه مدلی برای رتبه بندی ریسک اعتباری کشورهای در حال توسعه است. به دلیل آنکه هیچ تئوری جامعی درباره ارزیابی ریسک اعتباری کشورها وجود ندارد و از طرف دیگر، فرآیند رتبه دهی ریسک اعتباری توسط موسسه های رتبه دهنده کاملا شفاف نیست؛ بنابراین، مشکل اول در تحقیق حاضر، یافتن متغیرهایی است که بیشترین تاثیر را بر روی ریسک کشورها دارند. به این منظور، با استفاده از نتایج تحقیق های قبلی و براساس اصول تئوری، 28 متغیر مالی و اقتصادی انتخاب شد که به نظر می رسید بر رتبه دهی تاثیر دارند. سپس با استفاده از روش تحلیل مولفه های مستقل بین سال های 2002‐2006 از بین این 28 متغیر، سه متغیر دارای بیشترین تاثیر به دست آمد. نتایج نشان می دهد که تاثیر نسبت سرمایه گذاری ثابت ناخالص داخلی به تولید ناخالص داخلی بر رتبه ریسک کشورها مثبت است که به معنای ظرفیت بیشتر کشور در انجام تعهدهای مالی خود است. همچنین نسبت کل بدهی خارجی به صادرات کالاها و خدمات، تاثیر منفی را بر رتبه اعتباری کشورهای مورد مطالعه، از جمله ایران دارد. درنهایت، برآورد مدل ارائه شده نشان داد که توانایی توضیح دهی بیش از 96 درصد تغییرهای ریسک اعتباری کشورها را (با توجه به رتبه های موسسه های Fitch و S&P) دارد.
خلاصه ماشینی:
"نتایج تحقیق نشان میدهد که با وجود اینکه براساس متدولوژی پنج مؤسسه مورد بررسی،شاخص اقتصادی بیشترین ضریب را در تعیین رتبه ریسک کشورها به خود اختصاص میدهد؛ولی در ایران،شاخص ریسک سیاسی،به عنوان عامل نامساعد عمل کرده و سبب تضعیف(بالا رفتن)نمره ریسک ایران در سالهای مورد بررسی شده است.
حق{P2P}و همکاران(1998)تأثیر متغیرها و نسبتهای مختلف اقتصادی و سیاسی را بر نتایج رتبهبندیهای سه مؤسسه Euromoney ، Institutional Investor و Economist Intelligence Unit(EIU) بررسی کردهاند و مشخص میکنند که متغیرهای سیاسی با اینکه بر رتبهبندی اعتباری کشورها مؤثر است،ولی این تأثیر چندان قابل ملاحظه نیست؛به طوری که حتی اگر از مدل خارج شود، انحراف چشمگیری ایجاد نمیکند.
با توجه به این توضیحها، روش تحلیل مؤلفههای مستقل (ICA) را انتخاب میکنیم و به کمک این روش و با استفاده از نرمافزار Metrixuz05 ،متغیرهایی را استخراج کرده که بیشترین تأثیر را در رتبهبندی داشته باشند و در نهایت،آنها را در آنالیز رگرسیون به منظور به دست آوردن مدل نهایی شرکت میدهیم.
28 متغیر مالی و اقتصادی را که به نظر میرسد با توجه به نتایج تحقیقهای قبلی و محدودیتهای دسترسی به دادهها بر رتبهبندی ریسک اعتباری کشورها مؤثر است،به شرح جدول شماره 1،شناسایی و دادههای این متغیرها برای کشورهای بالا در فاصله سالهای 2002-2006 استخراج شد.
مراحل تعیین مدل با توجه به نتایج رتبهبندی اعتباری چهار مؤسسه Moody's,S&P,Fitch و Institutional Investor ،در کشورهای در حال توسعه در فاصله زمانی سالهای 2002-2006(جدول شماره 2)و با استفاده از روش ICA ،به تخمین فاکتورهای مستقل در مدل میپردازیم."