چکیده:
اخلاق کاربردی، از دانشهای نوپدید است. هر چند در عالم غرب منابع متعددی با عنوان «اخلاق کاربردی» تدوین شده است، اما به نظر میرسد هنوز تعریف دقیقی از این شاخة علمی ارائه نشده است. از اینرو، بسیاری از خوانندگان آن را با موضوعاتی همچون اخلاق عملی، اخلاق حرفهای، اخلاق موضوعی و امثال آن خلط میکنند. در این مقاله سعی شده است، ضمن ارائة تعریفی دقیق از این علم، ابعاد سلبی و ایجابی، حدود و ثغور آن و همچنین ارتباط اخلاق کاربردی با موضوعاتی همچون فرااخلاق و اخلاق هنجاری را روشن نماییم. در مجموع، به نظر میرسد این اخلاق کاربردی با دانشها و مسائلی همچون اخلاق هنجاری، علم اخلاق، اخلاق عملی، اخلاق موضوعی و امثال آن متفاوت است. اخلاق کاربردی عبارت است از: کاربست مبانی و معیارهای ارزشداوری اخلاقی، که مبانی ارزشداوری در فرااخلاق و معیارهای ارزشداوری در اخلاق هنجاری مورد بحث قرار میگیرند.
خلاصه ماشینی:
"اما اگر بخواهیم این بیماری را به طور کلی ریشه کن کنیم، باید به پرسشهایی از این دست پاسخ دهیم: با توجه به اینکه این ژن علیه مالاریا تأثیر زیادی دارد و در شرایط کنونی برای تولید هر داروی ضد بیماری مالاریا، نیازمند چنین ژنی هستیم، آیا چنین کاری، از نظر اخلاقی انتخاب درستی برای انسان است؟ علاوه بر این، از کجا میتوان مطمئن بود که ژنهایی که در حال حاضر برای انسان مضر هستند، در آینده نتوان از آنها بهرهبرداری مفیدتری داشت؟ در عین حال، اگر نگاه خود را به افراد حامل چنین ژنهایی متمرکز کنیم، روشن است که هیچ کس حاضر نیست آن ژنها در بدنش باقی بماند.
برای تخصص در اخلاق کاربردی، حتما باید در فرااخلاق صاحب نظر باشیم و یا اینکه مبنای مشخصی را اتخاذ کنیم؛ زیرا اخلاق کاربردی در حقیقت، کاربست مبانی ارزشداوری اخلاقی است که این مبانی در فرااخلاق به دست آمده و مورد بحث قرار میگیرند.
اما آیا حد و مرز مراعات آداب هر قومی تا کجاست؟ تفاوت میان اخلاق و آداب چیست؟ آیا در اخلاق هم میتوان گفت که «عاشر القوم باخلاقها»؟ با فرض اینکه، این حدیث مخصوص آداب باشد و شامل اخلاقیات نشود، در جایی که یک مسئلهای در میان یک قوم خاص، جزء آداب آنها تلقی شود، اما برای آن فرد، جزء اخلاقیات باشد، در آن صورت چه باید کرد؟ برای مثال، دست دادن زن و مرد نامحرم با یکدیگر، ممکن است در جایی جز آداب اجتماعی باشد و در جایی دیگر جزء اخلاقیات، در این صورت چه باید کرد؟ رابطة اخلاق کاربردی با اخلاق هنجاری اخلاق هنجاری، به دنبال قواعد اخلاقی و معیارهایی برای ارزشداوری اخلاقی است."