چکیده:
کشور ایران سال ها است که درگیر مسئله توسعه و برنامه ریزی برای توسعه است. اما بحثی که به لحاظ رتبه بر برنامه ریزی برای توسعه در یک کشور تقدم دارد، آن است که «راهبری توسعه و برنامه هایش در دست کیست؟». پرسش فوق را می توان این گونه تکرار کرد که «چگونه برنامه های توسعه کشور جهت می یابد؟ و توسط چه کسی؟». هدف پژوهش حاضر این است که در آن پس از بررسی مدل فعلی، الگویی به منظور تدوین برنامه های توسعه در ایران پیشنهاد شود. برای درک بهتر مفاهیم مورد نیاز در تدوین برنامه توسعه، ابتدا در پژوهش حاضر، مفهوم توسعه و برنامه ریزی برای آن تبیین می شود و سپس با نگاهی نقادانه، برنامه های توسعه قبلی مورد بررسی قرار می گیرد. در ادامه فرایند تدوین برنامه و سازوکار آن بررسی می شود که بیانگر رویکرد مجموعه حاکمیت جمهوری اسلامی ایران به راهبری توسعه در کشور است. در نهایت، با معرفی رویکرد شبکه ای در تدوین برنامه، الگویی برای تدوین برنامه پیشنهاد می گردد.
خلاصه ماشینی:
"ایرادهای مربوط به اجرای برنامه - سرعت و گستردگی تحولات سیاسی - اقتصادی در کشور - وجود برنامههای دیگر با اولویت بالاتر3 - ماشین اداری ضعیف دولت به منظور اجرای برنامههای گسترده - ضعف سازوکارهای نظارتی - ابهام در نحوه گزارشدهی - بیتأثیر بودن گزارش عملکردها بر روندهای اجرایی - عدم درک صحیح مجریان از مفاد قانون - انگیزه کم مجریان برای اجرای قانون - تداخل تقویم زمانی برنامهها با تقویم سیاسی کشور1 - عدم توجه به بسترهای اجتماعی و فرهنگسازی لازم برای اجرای قوانین - عدم انتخاب صحیح مجری - فقدان معیارهای مشخص برای انتخاب سیاستها - فقدان ارتباط منطقی بین جدولهای کمی و محتوای برنامهها - فقدان ابزارهای سیاستی متناسب با هدف - پدیده تبلیغاتی "جلوتر بودن از برنامه" سازوکار تدوین برنامه توسعه در جمهوری اسلامی ایران برای تدوین برنامههای توسعه مبتنی بر سند چشمانداز، سازوکارهای قانونی و تشکیلات و ساختاری پیشبینی شده است.
ساختار تشکیلاتی نظام برنامهریزی برنامه پنجم توسعه همان طور که در نمودار سازمانی زیر (شکل 3) مشخص است، شورای عالی تدوین برنامه که زیر نظر هیئت دولت کار میکند، به تأسیس ستادی برای هماهنگی و تلفیق فعالیت کارگروههای مشترک و تخصصی میپردازد که همراه با کمیسیونهای بررسی و نظارت بر پیوست فرهنگی و نیز کمیسیون برنامهریزی فضایی و توسعه منطقهای، آن را انجام میدهد (معاونت برنامهریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری ، 1387)."