خلاصه ماشینی:
"تاسیس رصد خانهء مراغه یا ابتکار خواجه این مرکز بزرگ علمی همان ساختمان رصد خانه عظیم مراغه است که خواجهء بزرگوار اندکی بعد از فتح بغداد،تأسیس نمود؛با یانکه باعتراف تمام دانشمندان همعصر خواجه،وی بزرگترین شخصیت علمی و یگانهء زمانه بود؛معهذا چنانکه درشمارههای پیش هم گفتیم خواجه هیچیک از مناصب دولتی را نپذیرفت،و با همه احترامی که ایلخان مغول برای او قائل بوده،فقط ریاست اوقاف تمامی ممالک مغول و نظارت بر امور رصد خانه را بعهده گرفت،و بدینوسیله بهترین خدمتی را که میتوانست انجام دهد بایران و اسلام نمود.
دانشمندانی که در رصد خانه مراغه مشغول کار بودند فیلسوف نامی شیعه،خواجه نصیر الدین طوسی در زمان اقدام بتأسیس رصد خانهء مراغه نمود و آن دانشگاه بزرگ را بوجود آورد،که ایران و عراق و سوریه،در زیر سم ستو راننژاد زرد و مغولان وحشی لگد کوب میشد،و بسیاری از رجال و دانشمندان و مفاخر آن کشورها طعمه شمشیرآن قوم بیرحم گردیده بودند،و بیم آن میرفت که بقیه نیز به سرنوشت آنها برسند و کتابهای ذیقیمت و آثار علمی و فکری چند صد ساله علمای اسلامی مانند آثار دانشمندان اسلامی اندلس(اسپانیا)بکلی از میان برود!.
جز اینان دانشمندان دیگری هم بودهاندکه هرکدام در یک یا چند رشته علوم و فنون مهارت داشته و در رصد مشغول کار یا تدریس و تحصیل درسهای آن مرکز علمی و اکادمی بزرگ بودند مانند سه فرزند دانشمند خواجه:صدرالدین علی،فخرالدین احمد و اصیل الدین حسن که هرسه منجم و حکیم بودهاند،و قطب الدین علامهء شیرازی،شمس- الدین شیروانی؛شیخ کمال الدین ایکی،حسام الدین شامی،کمال الدین احمد بن محمد مراغهای،طبیب؛و ابن فوطی بغدادی مؤلف«الحوادث الجامعه»که از جانب خواجه ریاست کتابخانهء مراغه بوی تفویض شده بود."