چکیده:
نوشتار پیشرو، ترجمة رسالة التذکرة الهرویة فی فنون الحربیة است که علی بن ابوبکر
هروی احتمالا در قرن ششم هجری آن را تحریر کرده است. این کتاب در بیست و چهار فصل
تنظیم شده که ده فصل اول آن به آیین ملکداری و چهارده فصل آن به آیین جنگ اختصاص
دارد. مؤلف در ده فصل اول تذکارها، اندرزها و راهکارهایی در امور کشورداری به سلطان
ارائه میدهد. ویژگیها و شرایط وزیران، حاجبان و پردهداران، والیان، قاضیان،
صاحبان دیوان و رسولان و نمایندگان اعزامی حکومت از مسائلی است که در فصول کوتاهی
بدان پرداخته شده است. دومین بحث کتاب به هنر و آیین جنگ و مکاید و ترفندهای جنگی
اختصاص دارد و مسائلی چون، ویژگی جاسوسان، ارسال نیروهای اطلاعاتی برای کسب خبر از
دشمن، هشیاری، انضباط و آمادگی در برابر تهاجم دشمن، تحریص و تشویق مردم برای جنگ،
انواع جنگها از جمله جنگ قلعهها و محاصره شهرها و ترفندهایی که میتوان برای فتح
شهرها به کار برد و سایر اموری که یک سلطان و یا خلیفه در امور جنگ و آداب آن باید
بداند، تشریح و بررسی شدهاند.
خلاصه ماشینی:
"و باید که از راهبان دینی و صومعه نشینان بپرهیزد که از طریق آنها نمیتواند اهداف خود را محقق سازد، چرا که به علت صفاتی، چون سختگیری در دین و ریاضت و رهایی از دنیا، از فرو رفتن در امور دنیا و احوال آن باز میمانند و چه بسیار اینها و آنها را تجربه کردم به گونهای که در تجربهام شک نمیکنم و چیزی بر خلاف این نمیدانم و سلطان باید بر جاهای بلند و مشرف بر قلعه فرود آید و راه جیره غذایی و آب قلعه را در صورت امکان قطع کند و همچنین اطراف قلعه را بازبینی کند و به قسمتی از آن دست یابد و آن نقطه را ضعیف و ضعیفتر کند و هیچ کسی را از آن محل مطلع نکند؛ به طوری که حتی هیچ جاسوسی از آن باخبر نشود و باید نزد یکی از امیران مشهور و سواران معروف که به دلاوری و قدرت جنگاوری شناخته شده است برود و همه تجهیزات و ساز و برگ، افراد، طبلها، زرهها، شیشههای نفت و همه وسایل مورد نیاز برای جنگ و نقب زدن، همچون پلکان، طناب، کلنگ، نیزههای بلند، تله، قلاب، وسایل پرتاب به داخل قلعه و نیز ابزار مورد نیاز برای حملههای سنگین و آهسته زمینی را در اختیار او قرار دهد و باید که امیر و فرمانده مذکور در نزدیک مکان مورد نظر جای بگیرد و یاران و سپاهیانش را بازرسی کند که مبادا کوتاهی و آشفتگی صورت بگیرد و نباید هیچ کدام از جنگجویان را بر فراز منطقة مورد نظر قرار دهد تا اینکه مراقبت دشمن از منطقه کم گردد و از آن جا دور شوند."