چکیده:
هدف: هدف از پژوهش حاضر تحلیل برنامه بازاریابی کتابخانه های دانشگاهی دنیا و ارائه الگوی پیشنهادی برنامه بازاریابی خدمات کتابخانه های دانشگاهی ایران است.
روش: روش پژوهش حاضر به صورت آمیخته است و از روش های کتابخانه ای، دلفی و پیمایشی توصیفی استفاده شده است. جامعه پژوهش شامل کتابخانه 25 دانشگاه برتر بر اساس رده بندی تایمز بود. روش تجزیه وتحلیل داده ها از نوع توصیفی بود و برای اجرای پژوهش از روش تحلیل محتوای اسناد و تکنیک دلفی استفاده شد. با بررسی برنامه بازاریابی خدمات کتابخانه های دانشگاهی دنیا با رویکرد اکتشافی، ساختار و محتوای این برنامه ها استخراج شد.
یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد از مجموع 25 کتابخانه دانشگاهی مورد بررسی تعداد 10 کتابخانه برنامه بازاریابی مدون داشتند، 8 کتابخانه فاقد هر گونه برنامه بازاریابی مدون بودند و 7 کتابخانه برنامه بازاریابی داشتند اما به صورت مدون نبود. تحلیل برنامه بازاریابی کتابخانه های مورد بررسی نشان داد چارچوب ساختاری این برنامه ها متشکل از 16 مولفه شامل معرفی، خلاصه، ماموریت، چشم انداز، هدف، مخاطبان، راهبرد، اقدام ها، برونداد، ارزیابی، مسئول، زمان بندی، هزینه ها، بازار، سوات و رقبا بود. همچنین، جهت ارائه برنامه راهبردی برای بازاریابی کتابخانه های دانشگاهی ایران 53 راهبرد ارائه شد.
نتیجه گیری: دستاورد این پژوهش، ارائه چارچوبی برای برنامه بازاریابی خدمات به مدیران کتابخانه های دانشگاهی ایران است تا با بهره گیری از آن به جذب مخاطبان و ارتقای فرهنگ مطالعه و کتاب خوانی در کشور کمک شود.
خلاصه ماشینی:
نتیجهگیری: دستاورد این پژوهش، ارائه چارچوبی برای برنامۀ بازاریابی خدمات به مدیران کتابخانههای دانشگاهی ایران است تا با بهرهگیری از آن به جذب مخاطبان و ارتقای فرهنگ مطالعه و کتابخوانی در کشور کمک شود.
کتابخانههای دانشگاهی، اصول بازاریابی، کسب درآمد، ردهبندی تایمز، کتابخانههای دانشگاهی دنیا، کتابخانههای دانشگاهی ایران مقدمه با پیشرفت فناوری و پدیدآمدن فناوریهای نوین، نیاز به خرید و تهیه منابع و تجهیزات مدرن و جدید منجر به ایجاد دگرگونی در مباحث مالی برای سازمانها و نهادهای مختلف سیاسی، اجتماعی و فرهنگی شده است و این سازمانها نیازمند بهکارگیری شیوهها و روشهای نوین اقتصادی برای حل مسائل مالی خود و همگامشدن با پیشرفت تکنولوژی هستند (هاوکرافت<FootNote No="151" Text=" Hawcroft"/>، 1998).
استفاده از روشهای علمی و رویکردهایی مانند بازاریابی برای جلب نظر افراد و ایجاد رغبت به مراجعه و استفاده از کتابخانهها، یکی از راهکارهایی است که میتوان از آن برای رفع این دغدغه و ایجاد تقاضای متناسب با بازار خدماتی کتابخانهای بهرهمند شد؛ بازاری که در آن خدمات اطلاعاتی به کاربران و جامعه هدف ارائه و هدفها و رسالتهای فرهنگی، علمی و اجتماعی کتابخانههای دانشگاهی در این میان تأمین میشود.
بنابراین، هدف این پژوهش شناسایی وضعیت بازاریابی خدمات کتابخانههای دنیا و ارائه الگوی پیشنهادی برای کتابخانههای دانشگاهی ایران است.
در خارج از ایران نیز پژوهشهای مختلفی انجام شده است که از آن جمله میتوان به موارد زیر اشاره کرد: «دو سائز»<FootNote No="154" Text=" De Sáez"/> (2007) در پژوهش خود مفاهیم بازاریابی در کتابخانهها و مراکز اطلاعرسانی را بررسی و با توضیح مشکلات کتابخانهها در عصر دیجیتال، راهکارهایی را برای بهبود وضعیت کتابخانهها و مراکز اطلاعرسانی ارائه کرده است.