چکیده:
دوران امامت امام رضا7یکی ازمهم ترین حوادث تاریخ اسلام وتشیع است که ویژگی های فرهنگی و سیاسی متفاوتی دارد. شخصیت علمی امام، رویکرد فرهنگی این دوره و قرار گرفتن امام در منصب ولایتعهدی از علل ایجاد این شرایط متفاوت هستند. مأمون با اهداف فراوان، ولایتعهدی خود را به امام رضا7واگذار کرد که نه تنها خواست های او برآورده نشد، بلکه فرصت ویژه ای در اختیار امام قرار داد تا با شیوه های متعدد موجبات گسترش معارف تشیع را در ایران فراهم کند. سرانجام مأمون به دلیل تحقق نیافتن اهدافش وتأثیر مثبت ولایتعهدی برای جامعه ایران روابط او با امام تیره شد و به شهادتشان اقدام کردند. دفن امام درایران، توجه به بارگاه امام از همان آغاز وتحولات آن در طول تاریخ، تأثیرات بسیاری در زمینه های گوناگون از جمله امور عبادی، فرهنگی ، هنری و... داشته است. مقاله حاضر با هدف بررسی «نقش امام رضا7در فرهنگ و تمدن تشیع و ایران»، در چهار محور شامل : اوضاع فرهنگی جامعه اسلامی در عصر امام رضا7، تأثیر حضور امام7در ایران، آثار علمی امام7، آثار معنوی و فرهنگی بارگاه امام7در ایران ارایه شده است
خلاصه ماشینی:
"آنان با سفر به شهرهای مختلف ایران با بیان احادیث، تألیف کتابهای متعدد، شرح مظلومیت های اهل بیت: (خصوصا تشریح حادثه عظیم عاشورا ) و همچنین پاسخ به سؤالات شرعی روند گسترش تشیع در ایران را فزونی بخشیدند؛ از جمله می توان به این افراد اشاره کرد: ابراهیم بن ابی محمد خراسانی، ابو سعید خراسانی، محمد بن عبدالله خراسانی، سلیمان بن حفث مروزی، سلیمان صالح مروزی، سهیل بن قاسم نوشجانی، ابوالقاسم فارسی، فتح بن یزید جرجانی، فضاله بن ایوب ازدی، محمد بن زید طبری، نعیم بن صالح طبری، ابو سعید نیشابوری، حمزه بن جعفر ارجانی، 1 زکریا بن آدم، عبدالله سعد اشعری (وی از طرف امام رضا7 اجازه داشت روایت کند)، صفوان بن یحیی، احمد بن محمد ابوالنصر (کتاب الجامع و المسائل منسوب به او است)، ابوعبدالله محمد بن خالد برقی قمی (کتاب های زیادی همچون العریص، المحاسن و الرجال را تألیف کرده است)، احمد بن خالد برقی (صاحب تألیفاتی از جمله احتجاج است)، 2 حسن و حسین فرزندان سعید اهوازی از یاران امام رضا و امام جواد8هستند که دانشی گسترده در علوم فقه و حدیث داشتند.
مأمون بر اساس نقشه ی از قبل تعیین شده ولایتعهدی خود را به امام رضا (ع) واگذار کرد تا به این وسیله از شورش های علویان که جهان اسلام را فرا گرفته بود جلوگیری نماید، همچنین پایگاه اجتماعی امام را خدشه دار سازد؛ ولی در شهر محمد یوسف کیانی، تاریخ هنر معماری ایران در دوره ی اسلامی."