خلاصه ماشینی:
"و مهمتر اینکه سالها بعد که آگهیم دربارهء چنین فزونی یافت و دانستم گلیم گوشان و سگسارانی که در جزیرههای چین بر سر میبرند،پرداختهء خیال جهاندید گانست،درخت واق واق را نمیتوانستم فراموش کنم چرا که مرحوم دکتر معین در جزء چهارم برهان قاطع ذیل کلمهء واق نوشتهء جهانگردان و چغرافیادانان را از ایرانی و عرب و چینی گرد آورده که با خواندن آن حاشیه طولانی معلوم میشود«تا نباشد چیزکی مردم نگویند چیزها»و همین نوشته سبب شد که دو سال پیش از آقای جان هونین استاد ارجمند و رئیس سابق بخش فارسی دانشگاه پکن که برای ششماه مطالعه به ایران آمده بود،بخواهم تا دربارهء این درخت و وجه نامگذاری آن تحقیق کند و طبق توضیحی که خانم ایشان-خانم لی-به من دادند چنین درختی در آن سرزمین وجود دارد و میوهء آن به شکل سر بچه است اما از فریاد میوهها چیزی نمیدانستند.
خوب کشوری که دانشجویش برای درس خواندن نمره و مدرک نخواهد و پارو به دست بگیرد و برف محوطهای را که برای فراگرفتن درس بدان آمده پاک کند کارگرش چه خواهد کرد؟هیچ بعید نیست اگر در یک شب با زبان دیواری را به قدر یک ورق کاغذ نازک نکند،با بیل و تیشه این کار را انجام دهد و به چشم دیدم چنین کاری را کردهاند و در جای خود از آن سخن خواهم گرفت."