چکیده:
اسطوره های کهن در روند بازآفرینی در دوره های بعدی ویژگی های اساطیری؛ شخصیت های خداگونه، خرق عادت و قداست خود را می بازند و در مجموع از آن ها داستانی با بن مایه ها و عناصر کهن باقی می ماند. در این پژوهش گزارش شترنج -یکی از این داستان های برجای مانده از اسطوره - را بر اساس عناصر داستانی موجود در آن می کاویم و ویژگی های داستانی و روایی آن را مورد توجه قرار می دهیم. این عناصر عبارت اند از درون مایه، حقیقت مانندی، پیرنگ، درگیری، شخصیت پردازی، زاویه دید، صحنه پردازی، گفت وگو و لحن. وجود این عناصر در این متن نشان دهنده ساختار داستانی در آن است. یکی از نتیجه های چنین پژوهشی می تواند اثبات وجود بنیاد های داستان پردازی در ایران باستان و بررسی ویژگی های آن باشد.
خلاصه ماشینی:
"تا این که روز سوم بزرگمهر پیش خسرو میرود و آمادگی خود را برای حل این معما اعلام میکند و قول میدهد که معمای دیگری طرح کند که هندیان نتوانند آن را حل کنند و به این صورت،دیگربار بتوانند از آنها باج و خراج بگیرند.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) 2-4-1-هرم فری تاگ5در گزارش شترنج 2-4-1-1-مقدمهچینی6در گزارش شترنج مقدمهچینی داستان بسیار کوتاه است و تنها پس از طرح فضا و صحنۀ داستان به گرهافکنی پرداخته شده است: za n?awur-ga?s?ona warsuh?i?h?iy?adawx radna?uk dn?ew?og n?od?e ?i nad?umzu raba raba h?a?s n?ag?udnih?i r?ayrha?s gruzuw?i mra?siw?ed nad?iregin?s?ewx?i z?i-d?us du n?ag?irha?s-n?ar?e?i h?ig?an?ad du darx ?i dnak?ay za g?at 61 du drubmuzu za g?at 61 txuj w?e gnarta?c y?ar )72:xidneppA,eeayraD(d?its?erf drak rxus 2-4-1-2-حوادث صعودی7در گزارش شترنج دیوشرم شهریار هند معمایی را به همراه هدایای فراوان به دربار ایران میفرستد و از ایرانیان میخواهد که اگر از آنها خردمندتر و دانشمندتر هستند، به آن پاسخ گویند و در غیر این صورت،به آنها باج و خراج دهند.
یکی دیگر از ویژگیهای شخصیتی او آن است که بخشنده است و پاداش کار خوب را به بهترین نحو میدهد؛زیرا وقتی میبیند بزرگمهر میتواند معما را پاسخ گوید و نیز میتواند با طرح معمای دیگری دوباره از هندیان باج و خراج بگیرد،او را دعا میکند و به او 12000 درهم پاداش میدهد.
به هر حال،این متن ویژگیهای بارزی از داستانپردازی ایران باستان را در خود حفظ کرده است که در این پژوهش به روشن کردن آنها پرداختهایم و آن را نمونۀ خوبی برای وجود ادبیات داستانی در ایران باستان یافتهایم."