چکیده:
در داستان شفقت برانگیز و در عین حال، نغز سیاوش در شاهنامه ، تنها روساخت داستان ارائه شده، اما بقایایی از اصل اسطوره بارورانه او همچنان در شاهنامه نمایان است. سیاوش در واقع خدای نباتی و باروری ایران بوده که در پی جابه جایی و شکست اسطوره، در هیئت یک شاهزاده به حماسه ملی راه یافته است. در این جستار، ضمن بررسی تحلیلی- تطبیقی سیاوش با دموزی، خدای نباتی بین النهرین، این نتیجه حاصل شد که دو خدای یاد شده خویشکاری های مشترکی داشته و در بسیاری از جهات همگونند؛ به این ترتیب که هر دو خدا با طبیعت و سرسبزی آن رابطه ای مستقیم دارند، هر دو خدا با « آیین پادشاه مقدس» پیوند یافته اند، هر دو خدا الهه ای را (سودابه و اینانا) در کنار خود دارند که زمینه ساز مرگ و رستاخیز آن ها (زمستان و بهار) می شود و هر سال برای باروری و سرسبزی بیشتر طبیعت، آیین مرگ و رستاخیز هر دو خدا در موسم سال نو برگزار می گردد.
خلاصه ماشینی:
"در این جستار،ضمن بررسی تحلیلی-تطبیقی سیاوش با دموزی،خدای نباتی بین النهرین،این نتیجه حاصل شد که دو خدای یاد شده خویشکاریهای مشترکی داشته و در بسیاری از جهات همگونند؛به این ترتیب که هردو خدا با طبیعت و سرسبزی آن رابطهای مستقیم دارند، هردو خدا با«آیین پادشاه مقدس»پیوند یافتهاند،هردو خدا الههای را (سودابه و اینانا)در کنار خود دارند که زمینهساز مرگ و رستاخیز آنها (زمستان و بهار)میشود و هر سال برای باروری و سرسبزی بیشتر طبیعت، آیین مرگ و رستاخیز هردو خدا در موسم سال نو برگزار میگردد.
اما همانطور که در ایران آیین مرگ و رستاخیز سیاوش در عید نوروز برگزار میگشت،در بین النهرین نیز چنین مراسمی در بزرگداشت دموزی و اینانا رایج بود: «در اول سال شاه بیرون شهر میرود و با کاهنۀ معبد مردوک که جای ایشتر است،ازدواج میکند.
مهرداد بهار معتقد است که بیرون آوردن بت مردوک از معبد،نماد مرگ او و بازگرداندن آن به معبد در حکم حیات مجدد اوست که به این ترتیب آیین اکیتو،آیین مرگ و رستاخیز مردوک(هیئت متأخر دموزی)خدای باروری بین النهرین بود تا بدین وسیله علاوه بر پادشاه،خدا نیز با تجدید قوای بیشتر،باعث تشدید باروری شود.
3. نتیجهگیری سیاوش و دموزی از جمله خدایان نباتی و باروریاند که میتوان خویشکاریهای مشترکی را در آنها نظارهگر بود؛به این ترتیب که هردو خدا پیوندی استوار و برجسته با طبیعت داشتند،هردو خدا الههای(سودابه،اینانا)را در کنار خود داشتند که زمینهساز مرگ(زمستان)و رستاخیز آنها(بهار)بود،هردو خدا با آیین پادشاه مقدس در ارتباط بودند و مراسم آیینی پادشاه مقدس(میر نوروزی و ساکئا)در بزرگداشت آنها برگزار میشد و برای باروری هرچه بیشتر طبیعت،هر سال در موسم سال نو جشن آیینی مرگ و رستاخیز هردو خدا (عید نوروز،اکیتو)برگزار میگشت."