چکیده:
طرح مساله: در عصر حاضر که شاهد توسعه روزافزون کشورها در جهان هستیم، آگاهی از وضعیت توسعه در کشور، جهت پیشبرد اهداف توسعه و حضور در عرصه رقابت جهانی ضروری به نظر می رسد. بدین منظور در این مقاله سعی بر این است تا وضعیت توسعه در ایران را شناسایی کنیم.
روش تحقیق: در این مقاله به بررسی وضعیت توسعه انسانی کشور از طریق محاسبه شاخص توسعه انسانی (HDI) تمام استان ها در سال 1375 و 1380 پرداخته ایم.
یافته ها: محاسبات نشان داده است که وضعیت توسعه انسانی اکثر استان های کشور در سال 1380 نسبت به سال 1375 بهبود یافته است. بررسی ابعاد توسعه انسانی برای استان ها نیز نشان می دهد که مهم ترین عامل افزایش HDI در سال 1380 بهبود وضعیت تحصیلی افراد و امکانات بهداشتی کشور است. شاخص درآمد نیز در برخی استان ها کاهش و در برخی افزایش یافته است.
نتایج: نتایج نشان می دهد که علی رغم بهبود توسعه انسانی در ایران، به دلیل عدم برخورداری یکسان استان ها از امکانات آموزشی، بهداشتی و درآمدی، اختلاف شاخص توسعه انسانی در سطح استان ها بسیار زیاد است و در برخی استان ها شاخص توسعه انسانی بهبود یافته و در برخی دیگر بدتر شده است.
خلاصه ماشینی:
"بررسی ابعاد توسعۀانسانی برای استانها نیز نشان میدهد که مهمترین عامل افزایش IDH در سال1380 بهبود وضعیت تحصیلی افراد و امکانات بهداشتی کشور است.
از سوی دیگر در این شاخص ابعاد زیستمحیطی توسعه به ویژهارتباط میان عملکرد زیستمحیطی کشورها و ابعاد توسعۀ انسانی نادیده گرفته شده است )8991,majaN&ragaS(.
شاخص فقر انسانی میزان محرومیت کشورها را در سه بعد اساسی توسعۀ انسانی کهقبلا اشاره شد اندازه میگیرد: -زندگی طولانی همراه با سلامتی که با احتمال زنده نماندن تا 40 سالگی در بدو تولدمحاسبه میشود؛ -دانش که با نرخ بیسوادی بزرگسالان محاسبه میشود؛ -دسترسی به استاندارد شایستۀ زندگی که از طریق میانگین جمعیت فاقد دسترسیپایدار به آب آشامیدنی و کودکان کموزن نسبت به سنشان اندازهگیری میشود.
به دلیل رشد سریع کشورها از لحاظ توسعۀ انسانی،رتبۀ کشور ایران در توسعۀانسانی نوسان زیادی داشته است،بهطوریکه علیرغم پیشرفت توسعۀ انسانی در ایران رتبۀ کشورمان از این نظر بدتر شده است(سازمان مدیریت و برنامهریزی،1378:26).
همچنین این نمودار نشان میدهد که نرخ رشد شاخصهای آموزش وسلامتی در یک جهت بوده است،یعنی با افزایش آموزش،وضعیت بهداشت و امید بهزندگی نیز بهبود یافته است و برعکس.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) (به تصویر صفحه مراجعه شود) 9)نتیجهگیری IDH محاسبهشده برای کل کشور حاکی از بهبود توسعۀ انسانی در طول دورۀ 1375 تا1380 است،بهطوریکه این شاخص از 0/71 در سال 1375 به 0/726 در سال 1380رسیده است.
بررسی عناصر شاخص توسعۀ انسانی در سال 1375 نشان میدهد که مهمترین عامل اینپراکندگیها مربوط به تفاوت هزینۀ ناخالص سرانۀ استانها بوده است که ریشه درامکانات،سرمایه و منابع اقتصادی استانها دارد."