چکیده:
طرح مساله: مطالعه حاضر به منظور بررسی اثر آموزش مهارت های زندگی بر عوامل خطرساز مصرف مواد در نوجوانان در معرض خطر طراحی شده است.
روش: نمونه تحقیق حاضر شامل 70 نفر از دانش آموزان سال اول متوسطه منطقه 19 تهران بود که با استفاده از روش خوشه ای چند مرحله ای انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه مداخله (n=35) و کنترل (n=35) قرار گرفتند. شرکت کنندگان هر دو گروه قبل و بعد از مداخله، پرسش نامه عوامل خطرساز و حفاظت کننده مصرف مواد و پرسش نامه بررسی وضعیت مصرف الکل، سیگار و سایر مواد را تکمیل کردند.
یافته ها: نوجوانانی که آموزش مهارت های زندگی را دریافت کرده بودند در ارزیابی پس از مداخله تغییر معناداری در خود پنداره، مهارت های خود کنترلی، مهارت های اجتماعی، احساس کنترل درونی و نگرش منفی نسبت به مواد نشان دادند. اما آموزش مهارت های زندگی تاثیر معناداری بر عوامل خطر ساز اجتماعی نداشت.
نتایج: آموزش مهارت های زندگی در کوتاه مدت می تواند تغییر معناداری در عوامل میانجی مصرف مواد ایجاد نماید، ولی تغییرات پایدار در رفتار مصرف مستلزم زمان طولانی تر و تکرار و استمرار برنامه آموزشی است.
خلاصه ماشینی:
"علاوه براین،برنامۀ آموزش مهارتهای زندگی یکبرنامۀ پیشگیری همگانی است که برای جمعیت عمومی نوجوانان طراحی شده است،درنتیجه بسیاری از مطالعات ارزشیابی این برنامه عمدتا برجمیت عمومی نوجوانان متمرکزبودهاند )4002,regnirpS;7991,nottartS & relboT( .
(به تصویر صفحه مراجعه شود) 2-3)احساس کنترل درونی مقایسۀ میانگین نمرات شرکتکنندگان در مقیاس کنترل درونی در پس آزمون نشان داد کهنمرات شرکتکنندگان گروه مداخله نسبت به پیشآزمون به طور معناداری تغییر یافته است )17/61-M، 87/2-DS در برابر 28/51-M، 05/2-DS( ؛در حالی که میانگین نمراتآزمودنی گروه کنترل تغییر معناداری نشان نداد )24/51 M، 79/1-DS در برابر 56/51-M،04/2-DS( با توجه به نتیجۀ آزمون آموزش تحلیل کوواریانس(جدول شمارۀ 3)مشخص میشودکهبا حذف اثر پیشآزمون،آموزش مهارتهای زندگی افزایش معناداری در احساس کنترلدرونی دانشآموزان گروه مداخله ایجاد کرده است )820/0<P( .
به طور خلاصه،نتایج پژوهش نشان داد که آموزشمهارتهای زندگی تغییر معناداری در عوامل خطر ساز فردی مصرف مواد از قبیل خودپنداره،مهارتهای خود کنترلی،مهارتهای اجتماعی،کانون کنترل و نگرش نسبت بهمصرف مواد ایجاد کرده است.
با توجه به اینکه بررسی حاضر یک مطالعۀ مقدماتی بود که اثر آموزش مهارتهایزندگی را برعوامل میانجی مصرف مواد در دانشآموزان در معرض خطر مورد مطالعه قرارداد،بنابراین به منظور ارزیابی اثر احتمالی آموزش کوتاه مدت مهارتهای زندگی بررفتارمصرف الکل،سیگار و سایر مواد،مصرف یک ماه گذشته این مواد به عنوان معیار ارزیابی،مد نظر بود.
به طور کلی نتایج پژوهش حاضر در خصوص تاثیر آموزش مهارتهایزندگی بررفتار مصرف مواد نشان داد که دانشآموزانی که آموزش مهارتهای زندگی رادریافت کرده بودند اگر چه کاهش محدودی در مقدار مصرف یک ماه گذشتۀ الکل،سیگارو سایر مواد گزارش نمودند،ولی این تاثیر از لحاظ آماری معنادار نبود."