چکیده:
مطالبات غیرجاری که ترکیب مطالبات معوق و مشکوک الوصول در صورتهای مالی بانکها میباشد، از منابع اصلی بوجودآورنده ریسک در ارائه تسهیلات از سوی بانکها محسوب می شود. افزایش مطالبات غیرجاری بانکها در سالهای اخیر رشد چشمگیری داشته که به عنوان یک مشکل اصلی در نظام بانکی کشور، نگرانی خاطر صاحب نظران و مسئولان را فراهم کرده است. شناخت عوامل موثر بر ایجاد مطالبات غیرجاری و اتخاذ تصمیم مناسب برای جلوگیری از افزایش این نوع مطالبات میتواند ریسک بانکها در اعطای تسهیلات بانکی را کاهش دهد. علل مختلفی برای ایجاد مطالبات غیرجاری ارائه شده که در دو دسته کلی عوامل کلان اقتصادی و عوامل حسابداری و بانکی قرار میگیرند. در این مطالعه به بررسی رابطه بین عوامل حسابداری بانکها و مطالبات غیرجاری بانکها در کل بانکهای دولتی و غیردولتی ایران طی دوره زمانی 1394-1387 به روش دادههای تابلویی(پانل) و مدل پانل پویا پرداخته شده است. همچنین فرضیات مطرح شده از سوی آرلانو و باند درباره علل افزایش مطالبات غیرجاری برای ارائه نتایج ملموستر جهت ارائه راهکارهای کاربردی مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت از آزمون سارگان و آرلانو و باند برای بررسی برازندگی مدل و تفسیر نتایج تخمین، استفاده و نتایج ارائه شدهاند. نتایج این تحقیق نشان میدهند که وقفه گذشته مطالبات غیرجاری، نرخ بازده حقوق صاحبان سهام، نسبت تسهیلات اعطایی به داراییها، نسبت حقوق صاحبان سهام به داراییها و نرخ ارائه تسهیلات اعطایی تاثیر معنیداری بر ایجاد مطالبات غیرجاری در بانکهای کشور دارند.
خلاصه ماشینی:
ریسک ، مطالبات غیرجاری، داده های تابلویی، مدل پانل پویا طبقه بندی JEL :E٥٩ ,E٥٨ ,E٥١ ,E٤٢ ,C٢٣ فصلنامـه اقتصاد مالی شماره ٤٢ / بهار ١٣٩٧ ١- مقدمه در هر سیستم اقتصادی پویا بخصوص بانک ها، گردش صحیح و سریع منابع و مصارف آنان نمایانگر کارایی مطلوب روش های اجرایی است .
در این میان می توان به مطالعاتی به شرح زیر اشاره داشت : برگر و دیانگ (١٩٩٧) در مطالعه خود داده های بانک های تجـاری آمریکـا را در دوره ١٩٨٥ الـی ١٩٩٤ مورد بررسی قرار داده اند، از آزمون علیت گرانجر بـرای بررسـی جهـت علیـت بـین کـارایی هزینه ، کیفیت وام و سرمایه بانک ها با مطالبات غیرجاری استفاده کرده و با اسـتفاده از مـدل پانـل پویا ٥(GMM)، رابطه بین متغیرهای نرخ بازده حقوق صاحبان سهام ، نسبت حقوق صـاحبان سـهام به داراییها، نسبت تسهیلات اعطایی با داراییها و نرخ رشد تسهیلات اعطایی با مطالبات غیرجـاری را مورد بررسی قرار دادند.
جدول ٥- آزمون هاسمن برای تشخیص الگوی اثرات ثابت یا تصادفی (رجوع شود به تصویر صفحه) منبع : یافته های پژوهشگر فصلنامـه اقتصاد مالی شماره ٤٢ / بهار ١٣٩٧ ٧- مدل پانل پویا و نتایج حاصل از برآورد آن مدل اصلی که در این مطالعه مورد بررسی قرار گرفته ، به شکل رابطه زیر است : Nplit = C + B1*ROEit + B2*EQTAit + B3*LTOAit+ B4*Dloansit + eit (1) در رابطه فوق ، Npl مطالبات غیرجاری، OE، بازده حقوق صاحبان سهام ، EQTA نسبت حقـوق صاحبان سهام به دارایی ها، LTOA نسبت تسهیلات اعطایی به داراییهـا و DLOANS نـرخ رشـد تسهیلات اعطایی بانک ها است .