چکیده:
با توجه به تحولات جمعیتی و اجتماعی در طول دهههای اخیر در ایران، مسئله اجتماعی تاخیر سن ازدواج یا به تعبیر برخی، پیامدهای منفی ناشی از این امر پدید آمده است و با توجه با بافت اجتماعی، در صورت استمرار میتواند به بحران تبدیل شود و حیات جامعه را تهدید کند. میزان سن در اولین ازدواج یا احتمالا پیوستن بخشی از دختران به مجردین قطعی در همه نقاط کشور، طبق آمارهای رسمی در حال افزایش است. علاوه بر مناطق شهری، در نواحی روستایی نیز این مشکل بهطور جدی جلوه کرده است و با توجه به شرایط دختران روستایی و محرومیت آنها از بسیاری از حقوق و خدماتی که در نقاط شهری وجود دارد و انگها و ننگ های ناشی از عدم ازدواج و خطر پیوستن به خیل مجردان قطعی در جوامع سنتی و بسته روستایی، این معضل از اهمیت بیشتری برخوردار است. اما مساله این است که مانند سایر مسائل اجتماعی، نگاه ها در ایران «شهرمحور» و «شهرزده» است و جامعه روستایی در درجه دوم اهمیت و اولویت قرار دارد و صدای محرومیت مضاعف دختران روستایی به گوش برنامهریزان نمی رسد. در این مطالعه، از چهارچوب نظری مدل انگیزه مهاجرتی زنان (سادانی و تودارو)، نظریه تغییرات الگوی ازدواج (گود، بکر و لستاقی) و نظریه مهاجرتهای مبتنی بر گزینش جنسیتی (بهرمن و ولف) استفاده شده است. روش تحقیق در بررسی حاضر، تحلیل دادههای ثانویه و مطالعه میدانی نگارنده با تکنیک ارزیابی مشارکتی در روستاهای استان همدان در قالب سه پروژه (توسعه محلی، توسعه پایدار و بررسی اشتغال دختران روستایی) است. جامعه آماری، زنان و دختران نواحی روستایی استان همدان است و مناطق روستایی منتخب در شهرهای رزن، بهار، فامنین و نهاوند قرار دارند. یافتههای تحقیق، بیانگر همسویی الگوهای همسرگزینی شهری- روستایی، دلایل عمده تاخیر سن و کاهش شانس ازدواج در روستاها ناشی از افزایش تحصیلات مردان جوان روستایی، مهاجرت جوانان به شهر (گزینش جنسیتی).
خلاصه ماشینی:
مسأله اجتماعی خاموش و نامرئی : کاهش شانس ازدواج برای دختران روستایی (با تأکید بر یافته هایی از نقاط روستایی همدان ) اسداله نقدی * اسماعیل بلالی ** تاریخ دریافت : ١٣٨٩/٤/١٦؛ تاریخ پذیرش : ١٣٨٩/٩/٢٩ چکیده با توجه به تحولات جمعیتی و اجتماعی در طول دهه های اخیر در ایران ، مسئله اجتماعی تأخیر سن ازدواج یـا بـه تعبیر برخی ، پیامدهای منفی ناشی از این امر پدید آمده است و با توجه با بافت اجتماعی ، در صورت استمرار می تواند به بحران تبدیل شود و حیات جامعه را تهدید کند.
در ایران در طول سال های اخیر، بحث تأخیر در سن ازدواج یا عدم توازن در تعـداد دو جـنس ، کـاهش ازدواج در ایـران (درودی آهـی ، ١٣٨٠) و غیـره ، بـا تفـاوت هـایی در معنـا و مفهـوم ، در بـین صاحب نظران علوم اجتماعی ایران مطرح شده ، اما آنچه کمتر مورد توجه قرار گرفته اسـت ، وضـعیت این پدیده در جامعه روستایی کشور می باشد که در مقاله حاضر تلاش می شود سیمای کـاهش شـانس ازدواج برای دختران روستایی و دلایل و پیامدهای آن در روستاهای منتخب استان همدان نشـان داده شود.