چکیده:
مقاله حاضر ضمن تشریح اهمیت و ضرورت توجه به رویکرد کاربر مدار در مطالعات بازیابی اطلاعات مبتنی بر وب به دسته بندی و مرور پژوهش های انجام شده در این زمینه می پردازد. با وجود اتفاق نظر میان متخصصان بازیابی اطلاعات در نقش و جایگاه محوری کاربران در هر نظام بازیابی، دانش موجود در این زمینه محدود است و پاسخگوی بسیاری از پرسش ها، بویژه در محیط وب نمی باشد. روند کلی پژوهش ها نشان می دهد که رهایی شبکه جهانی وب از نابسامانی موجود و تسهیل فرایند اطلاع یابی کاربران، بیش از آنکه نیازمند طراحی نظام های بازیابی پیچیده تر باشد، در گروی ارتقای سطح دانش طراحان این نظام ها از چگونگی تعامل کاربران با این محیط، درک نیازهای کاربران، و ساده سازی مراحل جستجو است. درحال حاضر اغلب کاربران از امکانات جستجوی پیشرفته استفاده نمی کنند و نیازهای اطلاعاتی آنان بیشتر به شکل کلیدواژه های معدود و مبتنی بر زبان طبیعی مطرح می شود. با توجه به ناهماهنگی این شیوه با ساختار ابزارهای کاوش در اینترنت فرایند جستجو در وب برای بسیاری از کاربران با کندی و دشواری همراه است. گسترش تعداد کاربران آموزش ندیده و کم تجربه از یک سو و توسعه کاربردهای روزمره شبکه وب از سوی دیگر به اهمیت مطالعات کاربرمدار در زمینه بازیابی اطلاعات مبتنی بر وب می افزاید. نقطه توجه پژوهشگران این حوزه بر یافتن راهکارهایی متمرکز است که به کاهش زمان جستجو، کاستن از تلاش کاربر در فرایند جستجو و در عین حال به افزایش بهره وری در بازیابی منجر شود.
خلاصه ماشینی:
در شرايط متحول کنوني ، حرفۀ کتابداري و اطلاع رساني تنها در صورتي ميتواند ارزش افزوده اطلاعات را محقق سازد که با اسـتفاده از دانـش خـود و در تعامـل بـا متخصصان علوم رايانه ، به شناسايي راه ها و روش هاي روزآمد براي بهينه سازي نظام هاي موجـود و نيـز طراحي نظام هاي مورد نياز به منزلۀ راهبردهاي اصلي خود در فعاليت هاي آموزشي ، پژوهشي، و اجرايي بپردازد.
کليدواژه ها: ارزش افزوده ، اطلاعات، نظام هاي اطلاعاتي ، کتابداري و اطلاع رساني درآمد کتابداري و اطـلاع رسـاني بـه عنـوان يـک حرفـۀ پويـا کـه موضـوع کـار آن اطلاعـات و دانـش اسـت دربردارندة ويژگي سودمند ديگري نيز ميباشد و آن ارزش افزوده اي اسـت کـه فراينـدها و کارکردهـاي ايـن حرفه براي اطلاعات ايجاد ميکند.
در مفهوم ساده خـود، چنانچه از يک واحد اطلاعات استفادة بيشتري صورت گيرد و بهره گيري از آن بيش از ميزاني باشد که در ابتدا مورد نظر بوده ، ارزش افزوده حاصل شده است ؛ به عبارت ديگر، بازده اطلاعات نسبت به ميزان سرمايه گـذاري و هزينه هاي صرف شده براي توليد، ذخيره يا سازماندهي آن بيشتر باشد.
الف ) قابليت نسخه برداري ، مبادله و انتقال اطلاعات شايد يکي از مهم ترين قابليت هـايي کـه بـر ارزش افـزوده اطلاعـات در نظـام هـاي رايانـه اي، بـويژه در پايگاه هاي اطلاعات کتابشناختي افزوده است ، امکان نسخه برداري از رکوردها و انتقال آنها به نظام هاي ديگـر اسـت .
در جدول شماره ١، کارکردهاي مختلف يک نظام اطلاعاتي و قابليت هايي که اين کارکردها ميتوانند ايجاد کننـد و در نتيجـه بـر ارزش افزوده اطلاعات بيفزايند مشخص شده است .
"Measuring the value added by records and information management programs".