چکیده:
در این مقاله سفرنامه های ناصرالدین شاه به فرنگستان به روش تحلیل گفتمان مورد بررسی قرارگرفته است. با استفاده از این رویکرد، عوامل زبانی و فرازبانی (شرایط اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و تاریخی)، موقعیت نهادی و نگرش های نویسنده متن که درشکل گیری این متن تاثیرگذار بوده اند، مورد توجه قرار گرفته است. سفرهای فرنگ و گفتمان ناصرالدین شاه دراین سفرنامه ها، دستاوردها و نتایج سیاسی، فرهنگی و اجتماعی خاصی را به همراه داشته که برخی از این نتایج، حوزه های زبانی و سبک ادبی را نیز تحت تاثیر قرارداده است.
In this article Naser al-Din Shah’s accounts of travels to Europe (Safar-Nameh) have bee examined and criticised in a discourse analysis approach.
By using this approach، attention has been paid to linguistic factors، co-text and context of the situation (social، cultural، political and historical)، and institutional position، as well as the writer's attitude which has been effective in informing the work. The travels to Europe and Naser-al-Din Shah's discourse in these works have political، social، and cultural achievements and results. Some of these achievements had a great influence on linguistic and literary styles
خلاصه ماشینی:
"روس هـا بـه شـدت از ایـن قـرار داد ناخشنود بودند، به همین دلیل در ملاقات ناصرالدین شاه با تزار روسیه و صـدراعظم وی گورچـاکف ، مقامات روسی اعتراض خود را نسبت به این قرارداد همراه با تهدید ابـراز داشـتند، ناصـرالدین شـاه و میرزا حسین خان سپهسـالار در گفـت و شـنود بـا دولـت روس تعهـد قطعـی در ابطـال امتیـاز نامـه نسپردند، وعده ای مشروط داده گفتند: «به هر طور بوده است ، حالا قرار نامه امضا شده ما در دست مومی الیه (بارون رویتر) اسـت .
1-Voul-ige با وجود این که تجهیزات و پیشرفت های فنی فرنگیان برای شاه مایه حیرت و تحسـین اسـت ، امـا این امر بدان اندازه نیست که شاه دچار خود باختگی شـود، در روایـت هـای او مـواردی را مـی تـوان یافت که با آوردن شواهدی از توانمندی شرقیان ، اسـطورة برتـری و پیشـگامی فرنـگ را در پیشـرفت های علمی و فنی را در هم می شکند و اعتبارشان را خدشه دار می سازد: سفر دوم (وین ): «توپ چدنی بلند قوی اینجا دیدم که دویست و شصت سال قبل از ایـن در ژاپـن ساخته و از ته پر می شود بعینها مثل توپ های اختراعی جدید فرنگسـتان ، معلـوم مـی شـود کـه ایـن اختراع در قدیم در افکار و اذهان انسان بوده است و تازگی ندارد» (ناصرالدین قاجار، ١٣٧٩: ٢٢٢)."