چکیده:
در حقوق انگلیس، جریمه های قضایی ( شامل خسارات اسمی، خسارات تنبیهی و خسارات شدید) اثری تنبیهی و ماهیتی غیرترمیمی دارند. کامن لای انگلیس، برخلاف حقوق ایران، مرز قاطعی بین وجه التزام و شروط جزایی ترسیم و شروط اخیر را باطل اعلام کرده است و مشروط له تنها می تواند خسارات واقعی وارد را مطالبه کند. مهم ترین دلیل بطلان این شروط آن است که طرفین قرارداد نمی توانند یکدیگر را مجازات کنند. در مقاله حاضر، نویسندگان درصدد تحلیل ماهیت، موجبات و شرایط جریمه های قضایی و شروط جزایی اند و مهم ترین معیارهای تفکیک شروط کیفری از وجه التزام و سایر عناوین مشابه را مورد بررسی قرار داده اند. قابل ذکر است که نویسندگان همچنین موضع حقوق ایران را درخصوص جریمه قضایی و شرط¬جزایی مورد بررسی قرار داده اند و در پایان نتیجه گرفته اند که در حال حاضر در حقوق ایران، جریمه های قضایی ممنوع ویا دست کم بسیار محدود شده اند و جریمه های قضایی دامنه محدودی دارند.
خلاصه ماشینی:
"استاد گروه حقوق دانشگاه تبریز،تبریز،ایران است تا آنجاکه گاه از روی مسامحه شرط جزایی با وجه التزام به جای یکدیگر استعمال شده است؛درحالیکه خواهیم دید در کامن لا ضمن ترسیم مرز قاطعی میان این دو نهاد، وجه التزام،مورد پذیرش و شروط جزایی(پنالتی)باطل اعلام و برای مشروط له صرفا حق مطالبه خسارات واقعی در نظر گرفته است.
گرچه لزوم وجود شبه جرم به عنوان بستر دو دسته از جریمههای قضایی(یعنی خسارات شدید و تنبیهی)ایجاب میکند این جریمهها در کتب مسؤولیت مدنی مورد بررسی قرار بگیرند،ولی خسارات اسمی در دعاوی قراردادی نیز به کار گرفته میشوندو بنابراین،نیازمند تحلیل بیشتری در کتب حقوق قراردادها هستند.
1 خسارات اسمی،مبلغ محکومبه ناچیزی(غالبا یک پوند)است که توسط دادگاه در جایی که خواهان واقعا خسارتی را متحمل نشده یا علیرغم احراز نقض قرارداد یا حقی قانونی،ادله کافی برای اثبات ورود خسارت یا میزان آن در دست نباشد مورد حکم واقع میشوند و هدف از این کار،اثبات حقانیت خواهان در دعوی مطروح و یا اعلام نقض حق قانونی وی است.
در حقوق ایران،دعوای مطالبه خسارات اسمی رایج نیست و چهبسا دادگاه-در جایی که خواهان دعوا از نقض قرارداد زیانی متحمل نشده باشد-مطالبه این دسته از خسارات از نوعی سوء استفاده از حق دادرسی بداند که قانون صراحتا آن را منع کرده است(اصل 40 ق.
v. dtL sratubirtsiD detaitossA خسارات تنبیهی و خسارات قراردادی گزاف هر دو به تنبیه متعهد نظر دارند،لکن این دو تأسیس حقوقی،تفاوتهای بنیادینی باهم دارند:نخست آنکه خسارات تنبیهی توسط دادگاه و هیأت منصفه مورد حکم واقع میشوند و منشأ آن قرارداد طرفین نیست؛حال آنکه خسارات قرارداری گزاف(وجه التزام سنگین)منشأ قراردادی دارند،نه قضایی."