چکیده:
موضوع مقاله حاضر بررسی نقش نهادها و ساختارهای حاکم در یک کشور در نوع و نحوه اثرگذاری درآمدهای نفتی بر رشد و توسعه اقتصادی کشورهای صادرکننده نفت است. پرسش اساسی این است که آیا منابع طبیعی مانند نفت، ذاتا موجب کاهش رشد اقتصادی و بروز مصیبت در یک کشور میشوند، یا اینکه این چارچوب نهادی- ساختاری حاکم در یک کشور و تعامل میان این چارچوب و رانت حاصل از منابع نفتی است که تعیین میکند نفت برای یک کشور مصیبت خواهد بود یا موهبت؛ روششناسی مطالعه حاضر بر اساس مدلهای اقتصادسنجی پانل بر مبنای اطلاعات دوره 1980 تا 2007 برای 23 کشور مهم صادرکننده نفت است. فرضیه اصلی تحقیق این است که متغییر کلیدی و تعیینکننده در تبدیل رانت حاصل از منابع نفتی به مصیبت یا موهبت، کیفیت نهادی حاکم در کشورهای صادرکننده نفت است. در واقع پدیده مصیبت منابع در کشورهایی روی میدهد که شاخص کیفیت نهادی آنها پایینتر از یک حد آستانه برای این شاخص نهادی است و نتایج مطالعه حاضر این فرضیه را تایید مینماید. به علاوه شاخص کیفیت نهادی ایران کمتر از حد آستانه مذکور بوده و احتمالا در ایران منابع نفتی مصیبت بوده است.
خلاصه ماشینی:
"از آنجا که مجموع سهم هر گروه از کارآفرینان از رانت توزیع شده نفت،نمیتواند از یک بیشتر باشد،و با توجه به اینکه سهم رانتجویان از کل تعداد کارآفرینان برابر )a-1(-N/SR^n است،قید زیر وجود خواهد داشت: (3)(به تصویر صفحه مراجعه شود) فرض میکنیم که تسهیم رانت نفت به هر ترتیبی بین کارآفرینان،موجب اتلاف و به هدر رفتن آن بطور مستقیم نمیشود؛بنابراین قید نامعادلهای باید برابر با یک باشد،که در نتیجه حل آن برای s داریم: (4)(به تصویر صفحه مراجعه شود) و از آنجا که مجموع سهم هر گروه از کارآفرینان از کل سود تولید بخش مولد، نمیتواند از یک بیشتر باشد و با فرض عدم اتلاف منابع در فرآیند تسهیم سود داریم: (5)(به تصویر صفحه مراجعه شود) از آنجا که فرض میشود هرچه کیفیت چارچوب نهادی-ساختاری بالاتر باشد،سهم رانتجویان از رانت نفت کاهش خواهد یافت،ضریب SR R^S نسبت به؟؟؟کاهنده خواهد بود.
81( و )b,81( نسبت به رانت حاصل از منابع نفتی R مشتق میگیریم: (19)(به تصویر صفحه مراجعه شود) (20)(به تصویر صفحه مراجعه شود) با توجه به اینکه علامت مشتق )b,02( مبهم است و به مقدار؟؟؟بستگی دارد،آن را برابر با صفر قرار میدهیم تا حد آستانه مقدار؟؟؟را برای تولید کل به دست آوریم: (21)(به تصویر صفحه مراجعه شود) بنابراین داریم: (به تصویر صفحه مراجعه شود) و در نهایت برای بررسی اثر بهبود کیفیت چارچوب نهادی-ساختاری بر وضعیت تعادلی و درآمد کل از معادله(18)،نسبت به متغییر؟؟؟مشتق میگیریم: (23)(به تصویر صفحه مراجعه شود) از رابطه )a,22( روشن است که اگر شاخص کیفیت چارچوب نهادی-ساختاری از حد آستانه؟؟؟بیشتر باشد،آنگاه ورود درآمدهای نفتی به کشور و افزایش آن،درآمد کل و درآمد غیرنفتی اقتصاد را افزایش خواهد داد."