چکیده:
هدف اصلی این مقاله بررسی، تحلیل و ارزیابی تاثیر مسائل ایدئولوژیک عربستان بر سیاست خارجی این کشور پس از سال ۲۰0۳ در قبال سیاست های جمهوری اسلامی ایران می باشد، که تحت تاثیر این مسایل روابط ایران و عربستان دچار نوسانات شدیدی شده است؛ در واقع مسایلی چون مذهب سنی و وهابیت، رهبری جهان اسلام و نوع روابط این کشور با غرب سبب تقابل ایدئولوژیک با ایران و اتخاذ سیاست های خصمانه نسبت به مواضع ایران شده است. در این مقاله به بررسی تاثیر این مسایل و سیاست های غیر دوستانه ی عربستان ناشی از این مسایل می پردازیم.
خلاصه ماشینی:
جمهوري اسلامي ايران و عربستان دو کشور مهم و تأثيرگذار حوزهي خليج فارس و منطقه استراتژيک خاورميانه محسوب مي شوند؛ از سوي ديگر تمرکز قدرت دو گروه اصلي مسلمانان يعني شيعيان و اهل سنت در دو کشور ايران و عربستان اين کشورها را به دو قطب فرهنگي و مذهبي در جهان اسلام تبديل کرده است (نادري نصب ، ١٣٨٩: ٣١٦).
جمهوري اسلامي ايران از بدو تأسيس و در چارچوب حمايت از نهضت هاي آزادي بخش به حمايت و کمک جنبش هاي شيعه در کشورهاي عرب خليج فارس شتافت ؛ اين امر منجر به تأسيس شوراي همکاري خليج فارس گرديد، به علاوه عربستان سعودي سعي کرده است با بسط نفوذ خود در بين اقليت هاي مذهبي در ايران امکانات ايذايي خود را نسبت به ايران افزايش دهد.
البته بايد توجه داشت که مواضع عربستان نسبت به برنامه ي هسته اي ايران تحت تأثير سياست خاورميانه اي آمريکا و غرب نيز قرار داشته و اين کشور بارها تلاش کرده است در چار چوب شوراي همکاري خليج فارس عليه برنامه ي هسته اي ايران اتخاذ موضع کند (نادري نصب ، ١٣٨٦: ٣٣١).
به زعم برخي از نخبگان رسمي و علمي عضو شوراي همکاري خليج فارس، ايران در سالهاي پس از پيروزي انقلاب اسلامي در صدد صدور افکار انقلابي در منطقه برآمد، از جنبش هاي سياسي اسلام گرا حمايت و آنان را عليه کشورهاي محافظه کار عرب تحريک مي کند و هم اکنون نيز در جهت اعمال و گسترش نفوذ و قدرت خود در عراق، يمن و بحرين با اکثريت شيعه عمل مي کند؛ رفتارهايي که باعث بروز سوء ظن ، بي اعتمادي و اختلافات بسياري بين اعراب و جمهوري اسلامي شده است (دهقاني ، ١٣٨٧: ٦٩).