چکیده:
دو داﺳﺘﺎن »ﺗﺮﻳﺴﺘﺎن و اﻳﺰوت« و »وﻳﺲ و راﻣﻴﻦ« ﺑﻪ ﻋﻠﻲرﻏﻢ اﻓﺘﺮاق در ﺑﺮﺧﻲ ﻧﻜﺎت،ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﭘﮋوﻫﺸﻬﺎیادﺑﻲ ﺳﺎل7، ﺷﻤﺎره03 و 92، ﭘﺎﻳﻴﺰ و زﻣﺴﺘﺎن 9831 ﺷﺒﺎﻫﺘﻬﺎی زﻳﺎدی دارﻧﺪ. اﻓﺴﺎﻧﺔ ﺳﻠﺘﻲ1 ﺗﺮﻳﺴﺘﺎن و اﻳﺰوت2، ﻛﻪ ﺣﺪودا ﻳﻜﺼﺪ ﺳﺎل ﭘﺲ از وﻳﺲ و راﻣﻴﻦ ﺑﻪ ﻧﻈﻢ درآﻣﺪه اﺳﺖ از ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎی ادب ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﺔ ﻣﻐﺮب زﻣﻴﻦ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر اﺳﺖ. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﻫﺮ دو اﺛﺮ در ﺷﺮق و ﻏﺮب از اﻟﮕﻮﻫﺎی اوﻟﻴﻪ و ﻣﻬﻢ داﺳﺘﺎﻧﻬﺎی ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﺔ ﭘﺲ از ﺧﻮد ﻫﺴﺘﻨﺪ در اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻛﻮﺷﺶ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ روش ﭘﮋوﻫﺸﻲ ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ- ﺗﻄﺒﻴﻘﻲ، وﺟﻮه اﺷﺘﺮاک و اﻓﺘﺮاق ادﺑﻴﺎت و ﻓﺮﻫﻨﮓ دو ﺳﺮزﻣﻴﻦ در ﺧﻼل ﺑﺮرﺳﻲ اﻳﻦ دو ﻣﺘﻦ ﺗﺒﻴﻴﻦ ﺷﻮد. ﺑﺮای اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﭘﺲ از ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﺄﺧﺬ اوﻟﻴﻪ داﺳﺘﺎن ﺗﺮﻳﺴﺘﺎن و اﻳﺰوت و ﺑﺮﺷﻤﺮدن اﺷﺘﺮاﻛﺎت آن ﺑﺎ وﻳﺲ و راﻣﻴﻦ، دو داﺳﺘﺎن از ﺣﻴﺚ ﻣﻮارد ﺳﺎﺧﺘﺎری و ﻣﺤﺘﻮاﻳﻲ ﺑﺮرﺳﻲ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ.
خلاصه ماشینی:
در ﺗﺮﻳﺴﺘﺎن و اﻳﺰوت ﻧﻴﺰ ﺑﻨﺎ ﺑﺮ ﻫﻤﻴﻦ ﺑﺎور، ﻗﺮار ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ اﻳﺰوت ﺑﺮای اﺛﺒﺎت ﺑﻲﮔﻨﺎﻫﻲ ﺧﻮد در ﺣﻀﻮر ﻣﺮدم آﻫﻦ ﮔﺪاﺧﺘﻪای را ﺑﺮ دﺳﺖ ﮔﻴﺮد ﺗﺎ ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﭘﮋوﻫﺸﻬﺎیادﺑﻲ ﺳﺎل7، ﺷﻤﺎره03 و 92، ﭘﺎﻳﻴﺰ و زﻣﺴﺘﺎن 9831 ﺻﺤﺖ و ﺳﻘﻢ ﺳﻮﮔﻨﺪ او ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدد.
ﺗﺮﻳﺴﺘﺎن و راﻣﻴﻦ ﻫﺮ دو ﭘﺲ از اﻳﻨﻜﻪ ﻛﺎر ﺑﻪ ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺳﺨﺘﻲ ﻣﻲرﺳﺪ ﺑﺎ ﻟﺒﺎس ﻣﺒﺪل وارد ﻗﻠﻌﺔ ﺷﺎه ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و ﺑﺎ ﻣﻌﺸﻮﻗﺔ ﺧﻮد ﻣﻼﻗﺎت ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺗﻔﺎوت ﻛﻪ ﺗﺮﻳﺴﺘﺎن ﺑﻪ ﻃﺮﻳﻖ ﻋﺸﻘﻬﺎی ﻋﺬری ﻣﺮگ ﺧﻮﻳﺶ را ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺑﻪ اﻳﺰوت وﻋﺪه ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎر زود او را ﺑﻪ ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﭘﺮ ﺑﺮﻛﺘﻲ ﺑﺒﺮد ﻛﻪ ﻫﺮﮔﺰ ﻫﻴﭻﻛﺲ از آن ﺑﺎز ﻧﻤﻲﮔﺮدد )رک ﻫﻤﺎن:ص133( در ﺣﺎﻟﻲﻛﻪ راﻣﻴﻦ ﺧﺰاﻧﺔ ﻣﻮﺑﺪ و وﻳﺲ را ﺑﺎ ﺧﻮد از ﻗﻠﻌﻪ ﺧﺎرج ﻣﻲﻛﻨﺪ و آﻣﺎده ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻮﺑﺪ ﺑﺮای ﻫﻤﻴﺸﻪ ﭘﺎﻳﺎن دﻫﺪ.
ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﺳﻄﺢ اﺧﻼق در وﻳﺲ و راﻣﻴﻦ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺒﺘﺬﻟﺘﺮ از ﺗﺮﻳﺴﺘﺎن و اﻳﺰوت اﺳﺖ؛ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺜﺎل داﻳﻪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ از ﺗﺠﺎوز راﻣﻴﻦ ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﭘﮋوﻫﺸﻬﺎیادﺑﻲ ﺳﺎل7، ﺷﻤﺎره03 و 92، ﭘﺎﻳﻴﺰ و زﻣﺴﺘﺎن 9831 ﻧﺎراﺣﺖ ﻧﻤﻲﺷﻮد، ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ ﻛﺎر او رﺳﻴﺪﮔﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮی ﻧﻴﺰ ﻣﻲﻛﻨﺪ.
ﺧﺎﻧﻠﺮی در 58 ﻣﻮرد ﮔﻨﺎﻫﻜﺎری ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﺎن دو ﻣﻨﻈﻮﻣﻪ ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ: در ﻣﻨﻈﻮﻣﺔ ﺗﺮﻳﺴﺘﺎن و اﻳﺰوت ﺑﺮای ﻋﺸﻖ ﻧﺎﻣﺸﺮوع زن ﺷﻮﻫﺮدار ﺑﺎ ﺧﻮﻳﺶ ﺷﻮﻫﺮ ﻋﺬری ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﭘﮋوﻫﺸﻬﺎیادﺑﻲ ﺳﺎل7، ﺷﻤﺎره03 و 92، ﭘﺎﻳﻴﺰ و زﻣﺴﺘﺎن9831 ﻫﺴﺖ و آن اﻳﻨﻜﻪ ﻋﺎﺷﻘﺎن ﺷﺮﺑﺘﻲ ﺟﺎدوﻳﻲ ﻧﻮﺷﻴﺪهاﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮ آن زﻧﺪﮔﺎﻧﻲ و ﻣﺮﮔﺸﺎن ﺑﻪ ﻫﻢ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ اﺳﺖ و در اﻳﻦ دﻟﺪادﮔﻲ آزاد و ﻣﺨﺘﺎر ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ اﻣﺎ در ﻣﻨﻈﻮﻣﺔ وﻳﺲ و راﻣﻴﻦ ﭼﻨﻴﻦ ﻋﺬری ﻧﻴﺴﺖ و اﮔﺮ ﻫﺴﺖ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻛﻮدﻛﻲ ﺑﺎ ﻫﻢ ﭘﺮورده ﺷﺪهاﻧـﺪ و اﻟﺒﺘـﻪ اﻳﻦ ﺑﻬﺎﻧﻪ ﺑﺮای ﮔﺮﻳﺰ از ﺣﻜﻢ ﺷﺮع و ﻋﺮف ﻛﺎﻓﻲ ﻧﻴﺴﺖ)ﺑﺪﻳﻪ، 4331: ص ج(.