چکیده:
بافت زمینة زبانی، محیطی، زمانی و مکانی است که متن در آن آفریده، درک و تفسیر میشود. متن بدون بافت ناقص است. واژه یا عبارت در هر بافت معنایی متفاوت با همان واژه در بافتی دیگر دارد. همچنین، بسیاری از استعارهها، کنایهها و طنزها به سبب عدم دریافت بافت واقعی مورد نظر نویسنده نایافته مانده یا درست دریافت نشدهاند. بافت در بالغات سنتی با نامهای «سیاق کالم»، «مقتضای حال»، «شأن نزول» و... معرفی شده است، و در زبانشناسی در مبحث تحلیل گفتمان، همگام با مباحث زبانی پیش رفته است. 35 در این پژوهش تالش شده است به این پرسشها پاسخ داده شود: بافت چیست؟ از چه روفصلنامه پژوهشهایادبی سال9، شماره65 و 75،تابستان و پاییز5955 بررسی بافت در متن ضرورت دارد؟ تقسیمبندیهای بافت کدام است؟ بافت بر دو نوع زبانی و غیرزبانی است. بافت زبانی فضایی است که جمله در آن قرار گرفته است و با توجه به قبل و بعد آن فهمیده میشود. بافت غیرزبانی بافت فرهنگی و بافت موقعیت است و همة عوامل برونزبانی را دربرمیگیرد که متن با آنها فهمیده میشود. در هر بخش از مقاله، کوشش شده است به نقش گونههای بافت در تحلیل متن و نقد ادبی اشاره شود.
خلاصه ماشینی:
35 در این پژوهش تالش شده است به این پرسشها پاسخ داده شود: بافت چیست؟ از چه روفصلنامه پژوهشهایادبی سال9، شماره65 و 75،تابستان و پاییز5955 بررسی بافت در متن ضرورت دارد؟ تقسیمبندیهای بافت کدام است؟ بافت بر دو نوع زبانی و غیرزبانی است.
خصوصی یا عمومی بودن، رسمی یا غیررسمی بودن موقعیتهیایی کیه در مکانهیایی فصلنامه پژوهشهایادبی سال9، شماره65 و 75،تابستان و پاییز5955 مانند دادگاه و بیمارستان برای شخصیتها در مقامهای مختلف در نظر گرفته میشود، کیه گاه نوع استفاده از افعال یا ضمایر را جهت میدهند، همه و همه میتوانند تعییینکننیده باشند، مثالً ممکن است گاه سخنان یک پزشک یا معلم در فضای غیر از اتیاق عمیل ییا کالس درس نامفهوم بنماید.
واژة «حالجی» با توجه به بافت زبانی خود در این متن معنای مشخص دارد: «در 94 قرن چهارم، یعنی دورة شکوفایی علوم در عالم اسالم، کتابی نبود که دانشیمندان اییران، فصلنامه پژوهشهایادبی سال9، شماره65 و 75،تابستان و پاییز5955 هند یا یونان نوشته باشند و مسلمانان آن را ترجمیه، شیرح و حالجیی نکیرده باشیند».
این سطرها از داستان فارسی شکر است، نمایندة اولین داستانهای کوتیاه معاصیر، در فصلنامه پژوهشهایادبی سال9، شماره65 و 75،تابستان و پاییز5955 بافت موقعیتی زمان خود حاوی طنزی سیاسی و انتقادی دربارة اندیشیه، سیخن گفیتن، لباس و نحوة تأثیرپذیری فرهنگی افرادی از طبقات مختلف جامعیه اسیت، امیا امیروزه بافت تاریخی- زمانی آن بسیار کمرنگ شده است و دیگر مجموعیهمعنیای میورد نظیر نویسنده را منتقل نمیکند و برای خوانندة عادی اشارهها و کنایهها روشن نیست.