چکیده:
قرآن کریم پیرامون درخواست پاداش رسالت پیامبران دو گونه سخن گفته است؛ برخی از آیات به نقل از پیامبران و پیامبر خاتم|، مطالبه مزد رسالت را از جانب ایشان نفی کرده و آن را ویژه خداوند متعال بهشمار آورده است و حال آنکه در برخی از آیات مانند: 57 فرقان، 47 سبأ و 23 شوری، برای امر رسالت و پیامبری، از مردم درخواست مزد و پاداش شده است. این مقاله بر آن است تا با طرح دیدگاه مفسران قرآن در این خصوص و با تبیین این دو گروه از آیات، به رفع تعارض ظاهری آنها بپردازد و با مفهومشناسی واژه مودت و قربیٰ و بررسی پیرامون نوع استثنا در آیه «قل لا أسئلکم علیه أجرا إلا المودة فی القربی» و نقد ادعای نسخ آیه، این موضوع را تحلیل و بررسی نماید. پژوهشگران در پایان باورمند گردیدهاند که پاداش رسالت پیامبر خاتم|، همان اظهار مودت به اهل بیت پاک و مطهر ایشان است.
خلاصه ماشینی:
"(بابایی، 1380: 66) علامه طباطبایی معتقد است که بنا بر این وجه در جمله «إلا المودة فی القربیٰ» ابهامی خواهد بود که جا ندارد با آن ابهام خطاب به مشرکین شود؛ چون خلاصه مفادش این است که مردم با خدا تودد کنند و یا ود و دوستی او را داشته باشند و به این وسیله به درگاهش تقرب جویند؛ درحالیکه مشرکین منکر این مسئله نبودند و خدایان خود را هم برای تقرب به خدای متعال میپرستیدند؛ چنان که خدای متعال در قرآن کریم از قول مشرکین آورده است که: «ما نعبدهم إلا لیقربونا إلی الله زلفیٰ (زمر / 3)؛ ما آنها را جز برای اینکه ما را هر چه بیشتر به خدا نزدیک گردانند، نمیپرستیم»؛ پس اگر به گفته مفسرین مزبور معنای جمله «إلا المودة فی القربیٰ» تودد نسبت به خدا از راه عبادت است، باید آن را مقید کرده باشد به عبادت خدا به تنهایی و بفرماید: شما که با پرستش بتها میخواهید به خدا تقرب جویید، راه تودد و تقرب این نیست بلکه راهش این است که تنها خدا را بپرستید و من از شما جز این را توقع ندارم.
(ابنحنبل، 1429: 179؛ قرطبی، 1364: 16 / 23 ـ 22؛ شافعی، بیتا: 28؛ قندوزی، 1416: 2 / 120؛ ابنعطیه اندلسی، 1422: 5 / 34؛ ابنبطریق، 1407: 47) وقتی خداوند عزوجل این آیه را نازل کرد که: «قل لا أسألکم علیه أجرا إلا المودة فی القربیٰ» مردم گفتند: ای رسول خدا، کسانی که باید نسبت به آنها مودت داشته باشیم، کیانند؟ پیامبر فرمود: علی و فاطمه و دو پسرشان."