چکیده:
امروزه یکی از مهم ترین تحولات بازار گاز تا به امروز، تشکیل مجمع کشورهای صادرکننده ی گاز در سال 2001، در تهران بوده است. تلاش برای افزایش قیمت گاز، ایجاد همگنی در سیاست های صادراتی کشورهای عضو و هم چنین ارائه ی یک مدل جهانی به منظور پیش بینی عرضه و تقاضای گاز از جمله مهم ترین اهدافی است که کشورهای عضو از تشکیل مجمع دنبال می کنند. شاید مهم ترین مسئله ای که امروزه مجمع و کشورهای عضو با آن مواجه اند دستیابی به یک شیوه ی تعامل موثر بین کشورهای عضو، جهت همکاری با یکدیگر باشد. این مسئله به ویژه در زمینه ی صادرات گاز از طریق خط لوله، با توجه به فرآیند پیچیده، زمان بر و پرهزینه ی صادرات و ترانزیت گاز بسیار حائز اهمیت است. از این رو در این مقاله با توجه به اهمیت موضوع و با در نظر گرفتن محدودیت ها و ساختار بازار گاز، یک مدل تئوریک مبتنی بر تئوری بازی ها برای همکاری کشورهای عضو در زمینه ی صادرات گاز از طریق خط لوله تدوین شده است. نتایج مبین آن است که با وجود برخی موانع، کشورهای عضو می توانند همکاری موثری در زمینه ی ترانزیت گاز با یکدیگر داشته باشند
خلاصه ماشینی:
"به عنوان مثال میتوان به فرآیند طولانی مذاکرات خط لولهی صلح برای صادرات گاز ایران به پاکستان و هند(آغاز مذاکرات،2002)و هم چنین فرآیند طولانی چانهزنی بین دو کشور روسیه و چین برای صادرات گاز روسیه(از سال 1990 تاکنون)اشاره کرد که کماکان کشورها در مورد تعیین قیمت بهینه با یکدیگر در حال چانهزنی هستند (1)- muroF seirtnuoC gnitropxE saG (2)-از زمان تأسیس این مجمع تاکنون ترکیب کشورهای عضو دچار تغییرات زیادی شده است.
از اینرو در این مقاله اهداف زیر دنبال میشود:نخست؛وضعیت کشورهای عضو مجمع و پتانسیل آنها در زمینهی همکاری با یکدیگر برای صادرات گاز از طریق خط لوله مورد بررسی و ارزیابی قرار میگیرد و دوم؛یک مدل تئوریک مبتنیبر تئوری بازیها به منظور تعیین قیمت و مقدار بهینهی گاز صادراتی و تعرفهی ترانزیت تدوین میشود.
جدول 1-بررسی بازارهای هدف صادراتی گاز کشورهای عضو FCEG در بخش خط لوله (به تصویر صفحه مراجعه شود) 2102,weiveR lacitsitatS,PB:ecruoS *-براساس اطلاعات ارائه شده در گزارش سال 2012 بیپی:ایران طی دورهی زمانی سالهای 2010 تا 2011، 0/39 میلیارد مترمکعب گاز از آذربایجان وارد و 0/25 میلیارد مترمکعب گاز به این کشور صادر کرده است.
به عبارت دیگر در بازی غیرهمکارانه کشور صادرکننده با فرض وجود یک تابع تقاضای معین برای واردات گاز، قیمت گاز صادراتی را تعیین و کشور ترانزیتکننده نیز تعرفهی بهینه را برای ترانزیت (1)-به عنوان مثال،یکی از دلایل به تأخیر افتادن احداث خط لولهی صلح بین کشورهای ایران-پاکستان و هند، وجود برخی مشکلات سیاسی بین کشورهای هند و پاکستان است."