چکیده:
در این مقاله تلاش گردیده به طور اجمالی در خصوص سیر تحول هنر تصویرسازی ((Illustration در صدر اسلام و علل افت و خیز آن در آن دوره بیان شود؛ انبوه آثار تصویرسازی شده به دست آمده درطول تاریخ دین مبین اسلام، و بیان مطالب مختلف ضد و نقیض در باب حرمت یا عدم حرمت آن لزوم بررسی مکرر موضوع را می طلبد. در حال حاضر علیرغم وجود مباحث استدلالی و نیز فتاوای دینی مثبت در خصوص لزوم بهره گیری از شیوه های مختلف هنری جهت تنویر افکار عمومی، در خصوص حقایق تاریخی اسلام و نیز بیان مفاهیم علمی، ادبی و اجتماعی، شاهد اظهار نظر تعداد اندکی از افرادی هستیم که همواره از دین پدیده ای سخت و غامض می سازند و جامعه اسلامی را نسبت به شیوه های مفید و موثر به شک و تردید می اندازند.
In this article it is tried to have a general survey in illustration art development in early Islamic period and the reason behind its fluctuation at that time. Many illustrated work left over through Islamic history and expressing contrastive views about the sanctity and lawfulness of illustration required a through and continual research.
Nowadays despite reasonable discussions and religious positive verdicts about the necessity of applying different artistic methods to clarify the public opinion towards Islamic historical facts as wall as scientific، literary، and social concepts explanation، we are facing some suggestions from a few people who have always introduced the religion as a though and problematic phenomenon and led the Islamic society to hesitancy towards applying effective and useful methods.
خلاصه ماشینی:
"از میان انبوه آثار هنری تاریخ اسلامی، هنر تصویرسازی که به دلیل نوع کاربرد آن کمتر وجه ی انتراعی پیدا کرده است، همواره مورد بحث و مناقشه فرق مختلف اسلامی و کارشناسان دینی بوده است.
تصویرسازی در صدر اسلام آنچه مسلم است با ظهور اسلام علیرغم اینکه شبه جزیره عربستان یعنی خاستگاه اصلی اسلام سنت هنری خاصی نداشت، اما از کتاب سازی، کتاب آرایی، تذهیب و سپس در دوره های بعد از تصویرسازی حمایت فراوانی شد و انبوه کتب ساخته شده و مصور شده در طول تاریخ اسلام گواه این مدعاست.
دوره اموی مأخذ : کتاب هنر اسلامی ارنست کونل اما مسلمین جهت یافتن شخصیت مستقل هنر خود و عدم تأثیرپذیری از هنر مسیحی، به هنر کشورهای فتح شده که از سابقه هنری طولانی برخوردار بوده اند گرایش بیشتری پیدا کردند.
مأخذ : کتاب هنر اسلامی ارنست کونل علیرغم حضور چشم گیر هنرمندان و دیوان سالاران ایرانی در دربار عباسی در بغداد؛ و نقش غیر قابل انکار هنرمندان ایرانی در شکل گیری سبک و سیاق تصویرسازی کتاب در حکومت عباسی، شیوه تصویرسازی مکتب بغداد به سبک بین النهرین معروف است و کتب تصویرسازی شده معروف این دوره یعنی کلیله و دمنه و مقامات حریری، به سبک بین النهرین مصور شده اند.
بحث در باب شمایل و به تصویر کشیدن چهره انسان و نفی یا عدم نفی آن در اسلام، از جانب بعضی اندیشمندان از زاویه دیگری نیز مورد بررسی قرار گرفته است؛ تیتوس بورکهارت محقق مسلمان یونانی در این خصوص چنین می گوید : «وجود نداشتن تصویر دینی یا شمایل در اسلام فقط جنبه منفی ندارد، بلکه دارای معنایی مثبت است."