چکیده:
تحقیقات انجام یافته در مورد باغ های تاریخی به طور عمده شامل نحوه شکل گیری، نوع عناصر به کاررفته و نحوه چیدمان و ساختار فضایی آنها است در حالی که، این مقاله قصد دارد تا علاوه بر موارد فوق به تاثیرگذاری عناصر و اجزاء و کالبد بر کاربر نیز بپردازد. ساخت مایه های دست بشر به منظور برآورده کردن نیازهای مادی و معنوی وی بوده و طراح و سازنده با اشراف براین موضوع دست به خلق فضایی می زده تا بتواند نیازهای فطری انسان، به مانند دست یابی به آرامش، را برآورده سازد. در این میان، باغ سازی شرقی باغ را فضایی مقدس می داند و نه صرفا زیبا و در این رهگذار به مفاهیم بینشی در طراحی خود توجه می کند. این مقاله بر آن است تا دو نمونه از باغ های ایرانی و ژاپنی، با سابقه ای کهن و تکامل یافته طی قرون متمادی را به گونه ای تطبیقی همراه با نتیجه گیری منطقی به مقایسه بنشیند و با بیان اشتراکات و افتراقات آنها، شیوه های متفاوت طراحی جهت خلق مفهوم واحد را در انطباق با شرایط محیطی و فرهنگی متنوع به مکاشفه بپردازد. نتایج حاکی از آن است که موثرترین راه حصول آرامش در فضا از ترجمان کالبدی اعتقادات مذهبی مردمان حاصل شده اگرچه در فرهنگ ها و اقلیم های گوناگون به گونه ای متفاوت نمود یافته است.
خلاصه ماشینی:
شناخت ادراکات بصری و حسی انسان از فرمها و بهکارگیری آنها، میزان تأثیرگذاری رنگ و بافت در برداشتهای شهودی انسان و سرعت انتقال آن، نحوه چیدمان و سلسله مراتب دستیابی به فضاها و رعایت توالی دسترسی به آن و نظام حاکم در شکلگیری فضا که یکی از مهمترین ابزارهای طراحی معماری در تفهیم و القای معانی نهفته در فضا محسوب میشود، تماماً عواملی است که در ایجاد بستری مناسب برای خلق فضایی جهت دستیابی به آرامش، آسایش و تفکر مؤثر قلمداد می شود.
در این تاریخ طولانی، باغهای باشکوهی در ژاپن ایجاد شده و تغییرات حاصل از گذر زمان در وجوه گوناگون، سیاست، مذهب، معماری و اصول زیباییشناختی در جامعه ژاپن، شرایطی را برای خلق و رشد فرهنگی فراهم کرده است.
بدین ترتیب، قرینگی و نظاممند بودن باغ ایرانی و ناقرینگی و ارگانیکبودن باغهای ذن ژاپن، توجه به تعادل و هماهنگی و خلق فضایی ساده و به دور از پیچیدگی در فرم و هندسه، یکی از عواملی محسوب میشود که با قرارگیری در این فضا ادراکات ذهنی انسان به آسانی با فضا عجین و درک و فهم مکان بیشتر خواهد شد که مرز این امر احساس امنیت و عامل برقراری آرامش در فضا است.
ژاپنیها باغ خود را با توجه به محدودیتهایی که در طبیعت وجود دارد بهوجود میآورند و این یک نظام معماری خارج از نظم فضایی است.