خلاصه ماشینی:
"کتاب حاضر از یک طرف ضمن استمداد از تعاریف و توضیحات راجع به این دو مقوله مجزا،از زاویهای جدید به تصوف نگریسته و با پرداختن به سیره عملی قطب و خانقاه تضاد تصوف و عرفان را از طریق ریشه یابی نحوه شکل گیری و ظهور تصوف در ایران بررسی میکند و از طرف دیگر پاسخی است بر ادعاهای صوفیان گنابادی و نقد سخنان آنان.
کتاب حاضر در سه بخش عمده به بررسی رابطه علیت از نظر هیوم در غرب و از دیدگاه فلسفه و اشاعره در شرق و از دیدگاه کلام،با استناد به آثار و حدود ادعا و دلایل آنان،همچنین به مقایسه وجوه تشابه و تفارق آنها با دلایل عقلی و نقلی پرداخته و ثمرات علمی و فلسفی این دو شیوه فکری و نقد ضمنی هر یک را در حد یک بحث تطبیقی مورد توجه قرار داده است.
این کتاب با ارائهء کارنامهای از فعالیتهای سیاسی،فرهنگی و نظامی میرزا حسین خان سپهسالار به عنوان یکی از عوامل مستعدی که جذب تمدن مادی و غرب شده بود بیان میکند که چگونه هنگامی که وی مأمور سفارت ایران در عثمانی بود توسط حلقههای فراماسونری با تحولات تحمیلی غرب پیوند میخورد و در یک اقدام خائنانه در برابر انگلیس متعهد به اجرای سیاستهای آنان در ایران میگردد و به همین دلیل مدارج ترقی را بطور بیسابقهای طی نموده و بر مسند صدارت اعظمی مینشیند و بدینسان زمینه نفوذ و سلطهء بیگانگان و خیانت به کشور و فرهنگ را فراهم میسازد."