چکیده:
اعتراض عموم مردم در دوره قاجار از واگذاری امتیاز رژی به تالبوت در دوره ناصرالدین شاه (1307ق) در قالب جنبش تنباکو پدید آمد و سرانجام با فشار روحانیون، مردم و زنان دربار این امتیاز لغو شد. هدف از پژوهش حاضر بررسی و تحلیل نقش قهوه خانه به عنوان یکی از عناصر اصلی در شکلگیری جنبش تنباکو در دوره قاجار است. سوال اصلی در این پژوهش آن است که قهوه خانه ها در شکل گیری جنبش تنباکو چه نقشی داشتند؟ فرض مهم آن است که قهوه خانه ها به مثابه یک پایگاه اجتماعی و پاتوق در شکلگیری افکار مردم و روشن ساختن آنها از اوضاع جامعه و حکومت نقش اصلی را داشتهاند. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر منابع دست اول تاریخی میباشد.
خلاصه ماشینی:
بررسی نقش قهوه خانه ها در شکلگیری جنبش تنباکو متین سادات اصلاحی* مهشید سادات اصلاحی** چکیده اعتراض عموم مردم در دوره قاجار از واگذاری امتیاز رژی به تالبوت در دوره ناصرالدین شاه (1307ق) در قالب جنبش تنباکو پدید آمد و سرانجام با فشار روحانیون، مردم و زنان دربار این امتیاز لغو شد.
هدف از پژوهش حاضر بررسی و تحلیل نقش قهوه خانه به عنوان یکی از عناصر اصلی در شکلگیری جنبش تنباکو در دوره قاجار است.
سوال اصلی در این پژوهش آن است که قهوه خانه ها در شکل گیری جنبش تنباکو چه نقشی داشتند؟ فرض مهم آن است که قهوه خانه ها به مثابه یک پایگاه اجتماعی و پاتوق در شکلگیری افکار مردم و روشن ساختن آنها از اوضاع جامعه و حکومت نقش اصلی را داشتهاند.
این تغییرات باعث تجمع و گسترش افکار بین طبقات مختلف جامعه شد و آنها از اوضاع اجتماعی و اقتصادی به ویژه امتیازات دربار آگاهی یافتند و یک صدا با روحانیون در لغو این امتیاز همراهی کردند.
اگرچه در بیشتر پژوهشها قهوه خانه را به عنوان پاتوقی برای تفریح و سرگرمی عنوان میکنند اما کارکردهای دیگر آن تأثیر مهمی بر اوضاع اجتماعی و اقتصادی جامعه دارد که نمونه بارز آن تاثیر قهوه خانه ها بر جنبش تنباکو است.
قهوه خانه ها علاوه بر کارکردهای غیر سیاسی، نقش مهمی در تبادل اخبار و اطلاعات، تجمع و گردآوری افراد در شکلگیری و به وجود آمدن جنبش تنباکو را داشتند.