چکیده:
«دین و دنیا» از مباحث مورد علاقه ی متالهان و فلاسفه ی دین است و به همین رو با بی اعتنایی جامعه شناسان دین مواجه بوده است . این مقاله در گام نخست و در راستای مقابله با روی کردهای تحویلی ١ در مطالعات دین ، در صدد رفع برخی از این بی اعتنایی های آسیب رسان است و تلاش دارد نیاز مبرم جامعه شناسی دین به این مباحث را آشکار سازد و جایی را برای آن در فصول مقدماتی مطالعات جامعه شناختی دین باز نماید. این تلاش هم چنین برای نیل به درک صائب و روشن تری از مفهوم عرفی شدن ، که انطباق بیش تری با بنیان های آموزه ای اسلام و شرایط اجتماعی ایران داشته باشد، انجام شده است . مقاله در صدد است در این بازبینی ، بر چند حقیقت بدیهی و در عین حال ، اذعان نشده درباره ی دین تصریح نماید که تاثیراتی دگرگون کننده بر نظریات عرفی شدن دارند. گام سوم پس از تاکید بر اهمیت دنیا برای ادیان ، با مقایسه ای میان تلقی ادیان از دنیا برداشته شده است و با این فرض که عقاید و تعالیم دینی ، تاثیرات تعین بخشی بر زیست اجتماعی پیروان خواهند داشت ، آن را در برخی از فرازهای اساسی تر، همانند «رستگاری »، «الاهیات اقناعی » و «تنش های با دنیا» با تفصیل بیش تری دنبال نموده است و در خاتمه ، تاثیرات آن را در اصلاح برخی روی کردهای غالب بر نگرش جامعه شناختی دین نشان می دهد.
The relation between religion and mundane affairs is one of the favourite problems of theologians and philosophers of religion. But sociologists have not paid sufficient attention to this problem. In this paper we aim to show that despite the reductionistic approaches in study of religion، sociology of religion needs too much attention to the above mentioned problem. We are going to open a primary chapter in sociological study of religion.
In addition we aim to reach a more clear understanding of secularization in such a way to be compatible with Islamic teachings and social conditions of Iran.
Therefore we first emphasise the importance of mundane affairs from the viewpoints of different religions. Secondly we will compare these viewpoints to each other. Thirdly، preassuming that religious teachings have important role in determing the mode of social life of religious people، we will discuss in more details the role of some teachings such as salvation، theodicy and tensions with mundane affairs.
Finally we will show the effect of these teachings in changing some prevailing approaches in sociological view of religion. In this relation we will emphasize a few facts concerning religion which have been ignored and which have important role in changing the theories of secularization.
خلاصه ماشینی:
"بدیهی است که پاسخ ارائه شده به سؤال دوم ، یعنی راه حل های رفع یا تخفیف بی عدالتی ، تابعی است از تئودیسی ادیان درباره ی چرایی وجود رنج و شرور و بی عدالتی در عالم و از همان طریق نیز بر زندگی فردی و اجتماعی مؤمنان و نحوه ی تعاملشان با دنیا اثر می گذارد و به همین رو می تواند در عداد موضوعات مورد اهتمام جامعه شناسان دین قرار گیرد.
بنابراین تنش های دین با دنیا می تواند صورت های دیگری نیز به خود بگیرد که در جدول زیر به برخی از آن ها اشاره شده است : تنش ادیان با دنیا تنش ادیان با دنیا ذاتی بودن محتمل بودن بدون تنش تنش تنش عارفانه (زهد آن جهانی ) الگی زت کاتولیسیسم - - و یس ریاتی دینداران (زهد در دنیا این جهانی ) پروتستانتیسم - - تمتع مشروط - اسلام - تمتع نامشروط - - کنفوسیانیسم به علاوه باید توجه داشت که الگوی تنش «ادیان با دنیا» با الگوی تنش میان «دنیا و آخرت » نزد ادیان متفاوت است ، اما نوعیت آن همچنان تابع طرد یا پذیرش دنیا از یک سو و 71 انکار و اذعان به وجود آخرت از سوی دیگر است : تنش دنیا و آخرت نزد ادیان دنیا پذیرش طرد الدنیا مزرعه زهد دنیوی برترنشانی دنیا الآخره انکار آخت کنفوسیانیسم / کلبیون / بودیسم رواقیون - اپیکوریان راذعان احتمالا زردشت و کاتولیسیسم پروتستانتیسم اسلام یهود نظریه پردازان متعددی از جمله برخی از جامعه شناسان ، به تنش هایی که دین در زندگی بشر افکنده است توجه نشان داده و آن را در ساخت یابی حیات جمعی پیروان آن مؤثر یافته اند."