چکیده:
واق یکی از عناصر نگارگری ایرانی است که بهصورت ترکیب کل یا بخشی از بدن موجودات، در امتداد ساقههای گیاهی تصویر شده است. این شیوه ترسیم که بر روی آثار مختلف هنری دوره اسلامی خصوصا از دوره سلجوقی به بعد دیده شده است، در مسیر تکامل خود، بر فرش نیز نقش بسته است. حضور این عنصر بر روی فرش های دوره قاجار روند تکمیلی خود را طیکرده و در نهایت از نظر تصویری و تجسمی بهشکلی متفاوت از سایر هنرها ظهور می یابد. به این معنی که شیوه ای جدید در طراحی و ترکیببندی را تجربه می کند. این مقاله بهشیوه تحلیلی- توصیفی تهیه شده است. هدف از این پژوهش بررسی ساختار تصویری و ترکیبی نقوش و سیر تکاملی آنها بر روی فرش است.
خلاصه ماشینی:
"با توجه به این موارد قالیهای ایلات و عشایر در مشخصات زیر خلاصه میشود: مصرف رنگها معمولا محدود است از رنگهای تند و متضاد استفاده میشود معمولا هرچین یک پود است (تخت باف هستند) چله پشمی در این نوع فرشها زیاد دیده میشود معمولا از رجشمار 30 به پایین بافته میشود و کمتر در رجشمارهای بالا میبافند کوچک پارچه بوده به ویژه در اندازههای زرع و نیم، قالیچه، پردهای و کمترشش متری طرح و رنگ اکثر آنها ذهنی باف و معمولا از یک نقشه کلاسیک برخوردار نیست طرح اکثر فرشها هندسی یا تلفیقی از هندسی و منحنی است به استثنای قالیهای ترکمن، معمولا در بافت آنها از ابریشم استفاده نمیشود این گونه قالیها معمولا مصرف محلی دارند ولی جنبه صادراتی آن ها نیز بسیار خوب است با این مشخصات اگر قالی یی در ابعاد 20 مترمربع مشاهده کنیم، قطعا تنها با همین مشخصه، دور از ذهن است که آن را منتسب به یکی از ایلات و عشایر بدانیم و با سایر مشخصات میتوانیم مشخص کنیم که قالی مد نظر مربوط به چه سبک و منطقهای است.
چون چله دواندن و چله کشی از نظم کمتری برخوردار بوده و درعین حال از گره نامتقارن و از ترکیب دفههای سنگین برای کوبیدن هر رج استفاده میشود به علت داشتن چوب کوجی گلیم اول و آخر قالی به صورت کرباسباف بوده و بافنده نخ پود را که از جنس چله است از بالای زیگزاگ دم کار کشیده و دوباره توسط چوب هاف و کوجی زیگزاگ دم کار را ایجاد و مجددا پود کشی مینماید مهمترین مناطق قالیبافی ایران در تاریخ قالیبافی ایران مراکز و کانونهای مختلفی وجود داشتهاند که جدا از اهمیت سیاسی یا جغرافیایی، به دلیل ویژگیها منحصر به فرد قالی خود شهره شدهاند مثل هریس که روستایی کوچک در آذربایجان است، اما به واسطه قالیهای خود دارای شهرتی جهانی است."