چکیده:
نگاه فرهنگی به مطالعات آموزش عالی از جمله منظر هایی است که اخیرا مورد توجه پژوهشگران این حوزه قرار گرفته، و موجب تولد فصل جدیدی از مطالعات بر محور فرهنگ دانشگاهی گردیده است. فرهنگ آموزش و یادگیری، وجهی از این مطالعات است که فرهنگ جاری در آموزش عالی را از منظر باور ها و اعتقادات اعضای هیات علمی به فرایند یاددهی - یادگیری مورد شناسایی قرار می دهد. ارتباط متقابل فرهنگ و آموزش موجب می شود فرهنگ بتواند در بستر زمان حرکت کند و از نسلی به نسل بعد منتقل شود. در جریان این انتقال و در بستر حرکت های فرهنگی ممکن است ارزشها و هنجار ها دستخوش تغییر و تحول شوند و موجب تفاوت بین نسل ها گردند به گونه ای که سخن از تحولات بین نسلی به میان بیاید. بدین ترتیب، مطالعه ی فرهنگ آموزش و یادگیری در بین دو نسل اعضاء هیات علمی توجیه پذیر و بلکه ضرورت می یابد. در راستای شناسایی فرهنگ مذکور و از منظر «نقش استاد» به عنوان یکی از مولفه های آموزش و یادگیری، این دو پرسش مطرح گردید که، رسالت خود را به عنوان استاد دانشگاه در چه می بینید؟ روابط خود با دانشجویان را چگونه توصیف می کنید؟ در این راستا، با استفاده از رویکرد کیفی (روش مردم نگاری) و بر اساس نمونه گیری هدفمند، ادراکات 26 نفر از اعضای هیات علمی دانشگاه بیرجند شناسایی شد. داده ها از طریق ابزار مصاحبه عمیق نیمه ساختار یافته جمع آوری و با استفاده از روش کد گذاری مورد تحلیل قرار گرفت. یافته های پژوهش حاکی از آن بودند که اعضای هیات علمی دو نسل دارای ادراکات متفاوتی نسبت به«وظایف استاد» و «روابط استاد – دانشجو» می باشند.
خلاصه ماشینی:
"مقایسه فرهنگ آموزش و یادگیری در دو نسل اعضای هیأت علمی دانشگاه بیرجند از منظر نقش استاد تاریخ دریافت:91/12/10 تاریخ پذیرش:92/2/20 صدیقه خوشدامن1 محسن آیتی2 چکیده نگاه فرهنگی به مطالعات آموزش عالی ازجمله منظرهایی است که اخیرا مورد توجه پژوهشگران این حوزه قرار گرفته،و موجب تولد فصل جدیدی از مطالعات بر محور فرهنگ دانشگاهی گردیده است.
در راستای شناسایی فرهنگ مذکور،این پرسش مطرح گردید که،آیا تفاوتی بین اعضای هیأت علمی باسابقه و تازه استخدام در فرهنگ آموزش و یادگیری با تأکید بر نقش استاد وجود دارد یا خیر؟درواقع در این پژوهش تلاش گردید،با در نظر داشتن بافت اجتماعی و فرهنگی دانشگاه بیرجند که در آن فرایند یاددهی-یادگیری روی میدهد بدین پرسش پاسخ داده شود که،آیا دیدگاه و نوع نگاه اعضای هیأت علمی باسابقه و تازه استخدام نسبت به نقش استاد و نوع روابط ایشان با دانشجویان تفاوت وجود دارد یا خیر؟ پیشینه پژوهش مقولهی فرهنگ آموزش و یادگیری در تحلیل فرهنگ دانشگاهی ازجمله مقولههایی است که کمتر موردتوجه این حوزه مطالعاتی قرار گرفته است.
در این راستا،سعی بر آن گردید که طی مصاحبه به بررسی رسالت استاد و روابط با دانشجویان در قالب دو سؤال بهصورت زیر پرداخته شود: 1-رسالت خود را بهعنوان معلم یا استاد دانشگاه در چه میبینید؟ 2-روابط خود با دانشجویان را چگونه توصیف میکنید؟در چه چارچوبی انجام میشود یا از چه کیفیتی برخوردار است؟چه قوانینی(بیان شده یا نشده)بر آن حاکم است؟ پاسخهای بدست آمده از این دو سؤال را میتوان در قالب کدمحوری نقش استاد همراه با زیرمقولههای آن به شرح زیر طبقهبندی نمود: 1-وظایف استاد 2-روابط استاد-دانشجو وظایف استاد بررسی پاسخهای بدستآمده نشان میدهند که وظایف آموزشی،تربیتی و پژوهشی از مواردی است که اعضای هیأت علمی دو نسل بدان اشاره داشتند."