Abstract:
ملا ابوبکر مصنّف چوری، از ادیبان و علمای قرن یازدهم هجری است؛ او آثار و تألیفات گرانسنگی در حوزههای مختلف دینی و ادبی از خود به یادگار گذاشته است. کتاب ریاض الخلود، اثری تعلیمی ـ اخلاقی به زبانِ پارسی است که یکی از مهمترین آثار نویسندة آن به شمار میرود. این کتاب دربردارندة بسیاری از مضامین اخلاقی و تربیتی است و به تقلید از گلستان سعدی، در هشت باب به نگارش درآمده؛ مصنّف در آن، بارزترین مقولههای تعلیمی را گاه بهصورت نظم و گاه بهصورت نثر بیان کرده است. این مقاله بهروش تحلیلی ـ توصیفی و با هدفِ بررسیِ کلّی کتاب ریاض الخلود ازمنظر ادبیات تعلیمی میکوشد تا به مهمترین افکار و اندیشههای حِکمی ـ اخلاقی مصنّف در خلالِ این اثر تعلیمی بپردازد و به این پرسش اصلی پاسخ دهد: مهمترین درونمایههای تعلیمی و اخلاقی در کتاب ریاض الخلود چیست؟ و نویسنده از چه ابزارهایی در این زمینه استفاده میکند؟. یافتههای پژوهش گویای آن است که مصنّف چوری با پیروی از سبک و رویکرد اخلاقی سعدی در گلستان، با گوشزدکردن برخی از ویژگیهای نیک و برحذرداشتن از برخی صفات مذموم، توانسته است علاوهبر تصنیف یک اثر بدیع و تأملبرانگیز در حوزة ادب تعلیمیِ فارسی، نقش خود را در جایگاه یک معلم اخلاق در دورة خود نمایان کند. بهرهگیری از آیات قرآن کریم و احادیث، توجه به سخنانِ بزرگان ایران باستان، استفاده از ضربالمثلها، حکایات و... از اسلوبهای نویسندة کتاب در بیان مضامین تعلیمی است. در این میان، آوردنِ ابیاتی به زبان فارسی و عربی، از مهمترین ابزارهای ملا ابوبکر مصنّف در کتاب ریاض الخلود است که دربردارندة معانیِ اخلاقی و تعلیمی است.
Mulla Abu Bakr, the author of Chori, is one of the writers and scholars of the 11th century of Hijri, who left precious works and compositions in various religious and literary fields. The book of Riaz al-Khalood is an educational-moral work in Persian language, which is considered as one of the most important works of its author. This book, which contains many moral and educational themes, is written in imitation of Golestan Saadi and is written in eight chapters, in which the author has expressed the most obvious educational categories sometimes in verse and sometimes in prose. By following the style and moral approach of Saadi in Golestan, by pointing out some of the good traits and warning against some reprehensible traits, the author of Chori has been able to compose an original and remarkable work in the field of Persian educational literature and play his role in To show the title of an ethics teacher in his course. Paying attention to the words of ancient Iranian elders, using proverbs, anecdotes, etc. is one of the ways of the author of the book in expressing educational themes. In the meantime, reciting poems in Persian and Arabic is one of the most important tools of Mulla Abu Bakr Musnaf in the book Riyad al-Khulood, which contains moral and educational meanings. This article, with a general review of the book "Riyaz al-Kholood" and its structure in an analytical-descriptive
Machine summary:
در اين ميان ، آوردن ابياتي به زبان فارسي و عربي، از مهم ترين ابزارهاي ملا ابوبکر مصّنف در کتاب رياض الخلود اسـت کـه دربردارنـدة معاني اخلاقي و تعليمي است .
در اين ميان ، کتاب رياض الخلود از ملا ابوبکر مصّنف چوري، همچون ديگر آثـار قبلي، وامدار گلستان است و نويسندة آن کوشيده است تا با تأمّلي ژرف بر ساختار و محتـواي اثر سعدي، کتاب خود را به مضامين حکمي و تعليمي و حکايات آموزندة اخلاقي بيارايد.
با توجه به چنين اهميتي که سخنان حکمي و تعليمي منقول از ايران باستان دارد، مـلا مصّنف چوري نيز از چنين ظرفيّتي در ريـاض الخلـود، بهـره گرفتـه اسـت و در ابـواب مختلف اين کتاب و به فراخور موضوعات اخلاقي که مطـرح شـود، بـه برخـي سـخنان بزرگان و شاهان ايران باستان و حکايات مربوط به آن ها اشـاره مـي کنـد؛ در ادامـه بـراي نمونه به برخي از اين نقل قول ها اشاره مي شود: - اردشير بابکان صاحب رياض الخلود در برخي صفحات ، از گفته هاي اردشير ساساني بهره مي گيـرد؛ ازجمله اينکه در موضوع بخشش و سـخاوت و ارتبـاط آن بـا اسـتحکام پايـه هـاي يـک حکومت ، به سخني از اردشير استناد کرده است : رمّمُوا جُدْران الدّوْلۀ بتشييد اْلعطاء، وأّلفُوا قراطيس اْلمُلْک بخْـيط السّـخآء: يعنـي ديوار دولت را مرّمت کنيد به گچ کاري عطا و کاغذ ملـک را بـه هـم چسـبانيد بـه رشـتۀ سخا؛ زانکه ديوار بي مرمت به باراني خراب و کاغذ اوراق و فرتوت به بادي در اضطراب است » (مصنف چوري، ١٣٨٧: ٣٠).