چکیده:
شاید هیچ مفهومی به اندازه توسعه و توسعهنیافتگی ذهن اندیشمندان و متفکران معاصر جامعه شناسی را (هم در کشورهای پیشرفته و هم در حال توسعه) به خود جلب نکرده باشد. این مقوله بحث چرایی توسعه را با این پرسشها که علل و موانع توسعه یافتگی کدامند، به میان میکشاند. از سویی دیگر بحث توسعه را میتوان از منظر سنت و مدرنیته نگریست؛ از این جهت که برخی از مقولههای سنتی مانع در راه رسیدن به توسعه هستند، هم از این نظر که متعلق به سنت هستند و هم اینکه در مقابل مقولههای مدرن قرار میگیرند. ما در بحث چارچوب تئوریکی موضوع، به تعاریف متعدد این مفاهیم و خاستگاه آنها بخصوص در فلسفه اشاره کردهایم، در جایی که نقطه عزیمت مدرنیته را در فلسفه کانت میدانیم. این نوشتار با پرداختن به دو مقوله سنتی تقدیرگرایی و قومیتگرایی، که به نظر میرسد دو مساله اجتماعی حال جامعه ما باشند، سعی دارد تا ضمن سنجش آنها در بین دانشجویان، عوامل موثر بر آنها را مانند میزان محرومیت نسبی، میزان دینداری و میزان احساس وجود نابرابری، را نیز به آزمون بگذارد.
خلاصه ماشینی:
از سویی دیگر بحث توسعه را میتوان از منظر سنت و مدرنیته نگریست؛ از این جهت که برخی از مقولههای سنتی مانع در راه رسیدن به توسعه هستند، هم از این نظر که متعلق به سنت هستند و هم اینکه در مقابل مقولههای مدرن قرار میگیرند.
این نوشتار با پرداختن به دو مقوله سنتی تقدیرگرایی و قومیتگرایی، که به نظر میرسد دو مسأله اجتماعی حال جامعه ما باشند، سعی دارد تا ضمن سنجش آنها در بین دانشجویان، عوامل مؤثر بر آنها را مانند میزان محرومیت نسبی، میزان دینداری و میزان احساس وجود نابرابری، را نیز به آزمون بگذارد.
ولی به نظر میرسد که نقاط مشترک فراوانی در تعاریف مختلف متفکران وجود دارد، از جمله به بعد زمانی و انباشتگی مقولات سنتی که تقریبا در تمامی تعاریف به آن اشاره شده است که مبتنی بر این فرض بنیادین است که سنت مشروعیتش را از قبل قدمت و دیرینگی کسب میکند، و در صحت و درستی مقوله سنتی یا ارزش سنتی با تأکید بر اینکه گذشتگان نیز همینطور عمل میکردند پاسخ هر شک و تردید و سئوالی را از قبل داده است.
بنابراین هدف بسیاری از تلاشهای آنها برای رسیدن به شاخصها و همانندیهای تمدن غرب است، این از یک طرف، از طرف دیگر خود کشورهای غربی نیز جهت حفظ استیلای جهانی خود در تلاشند تا وانمود کنند که تنها مسیر توسعه و پیشرفت همان مسیری است که آنان قبلا پیمودهاند و اینکه مسیری غیر از آن با شکست مواجهه میشود.