چکیده:
هدف پژوهش حاضر، مقایسهی اثربخشی برنامه موفقیت در مدرسه و مدیریت استرس بر خودکارآمدی، درگیری، فرسودگی و عملکرد تحصیلی دانشآموزان در شهر اهواز میباشد. جامعه آماری این مطالعه کلیهی دانشآموزان پسر پایه اول دوره متوسطه اول آموزش و پرورش ناحیه یک اهواز در سال 97-1396 بود. از این جامعه آماری، ابتدا به تعداد 270 دانشآموز به روش تصادفی خوشهای چندمرحلهای و سپس تعداد 60 دانشآموز که در پرسشنامه خودکارآمدی نمره پایین کسب کردند بهعنوان نمونه انتخاب شدند. شرکتکنندگان بهصورت تصادفی به دو گروه آزمایشی (هر گروه 20 نفر) و یک گروه گواه (20 نفر) تقسیم شدند. پژوهش حاضر یک تحقیق آزمایشی و از نوع پیشآزمون - پسآزمون با گروه گواه بود. برای سنجش متغیرهای مورد مطالعه از پرسشنامههای خودکارآمدی تحصیلی مورگان، درگیری تحصیلی زرنگ، فرسودگی تحصیلی برسو و همکاران و عملکرد تحصیلی دانشآموزان در دو نوبت اول و دوم، استفاده شد. مداخله شامل آموزش برنامه موفقیت در مدرسه و مدیریت استرس، هر کدام 10 جلسه 120 دقیقهای بود. نتایج تحلیل کوواریانس چندمتغیری نشان داد که دو روش مداخله "برنامه موفقیت در مدرسه" و "مدیریت استرس"، باعث افزایش خودکارآمدی، درگیری و عملکرد تحصیلی و از طرف دیگر کاهش فرسودگی تحصیلی شده است. این پژوهش نشان داد که بین اثربخشی برنامه موفقیت در مدرسه و مدیریت استرس تفاوت معنیداری وجود ندارد و هر دو میتوانند بهعنوان برنامه تکمیلی در بهبود عملکرد تحصیلی تأثیرگذار باشند.
خلاصه ماشینی:
نتـايج تحليل کوواريانس چندمتغيري نشـان داد کـه دو روش مداخلـه "برنامـه موفقيـت در مدرسـه " و "مـديريت استرس "، باعث افزايش خودکارآمدي، درگيري و عملکـرد تحصـيلي و از طـرف ديگـر کـاهش فرسـودگي تحصيلي شده است .
پژوهش هـاي متعـدد اثربخشـي مـديريت شـناختي- رفتاري استرس را در کاهش استرس پس آسـيبي (٢٠١٣ ,Teng &Barrera Mott, Hofstein, )، کـاهش 1- stress management training اخـتلال اضـطراب (٢٠١٣ ,Craske &Arch, Ayers, Baker, Almklov, Dean, ) و ارتقـاي پيشـرفت تحصــيلي دانــش آمــوزان (٢٠١٣ ,Hoseini &MoghimIslam, Jafari, ) نشــان داده انــد.
نتايج آزمون تعقيبي بنفروني براي مقايسه ميانگين هاي تعديل يافته متغيرهاي خودکارآمـدي، درگيري، فرسودگي و عملکرد تحصيلي در دو گروه آزمايشي (موفقيت در مدرسـه ) و (مـديريت استرس ) و گروه گواه در جدول شماره ٧ نشان داده شده است .
همان طور که در جدول شماره ٧ نشان داده شده است بين گروه آزمايش برنامه موفقيت در مدرسه و گروه مديريت استرس از لحاظ خودکارآمدي، درگيري تحصيلي، فرسودگي تحصيلي تفاوتي وجود ندارد.
نتـايج ايـن پـژوهش بـا يافتـه هـاي ,Samavi ,(٢٠١١( Putwain and Symes Ebrahimi and Javdan )2016), Linen Brink and Pintrich )2002), Reeve and Tseng )2011), Davy, Zargar and Davoodi )2012), Salmela-Aro, Savolainen and Holopainen )2008), Yang and Fran )2005), Lee )1993), Lazarous )cited in (١٩٨٩( Ruben ,(٢٠٠٧ ,Zyromski و (٢٠٠٣( Brigman and Campbell همخـواني دارد.
يافته هاي حاصل از اين پژوهش نشان داد بـين ميـانگين گـروه مداخلـه اي برنامـه موفقيـت در مدرسه و ميانگين گروه مداخله اي مديريت استرس در خودکارآمدي، درگيري، فرسودگي و عملکرد تحصيلي تفاوت معنيداري وجود ندارد.