چکیده:
هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی آموزش خودمتمایزسازی در بهبود فرآیند و محتوای خانواده در زوجهای متقاضی طلاق توافقی انجام شد. روش: روش پژوهش نیمهآزمایشی با طرح پیشآزمون و پسآزمون با گروه کنترل و یک پیگیری 2 ماهه بود. جامعه آماری زوجهای ارجاعی متقاضی طلاق توافقی در سال 1396، به مرکز مشاوره بهروان در قزوین بودند. 10 زوج (20 نفر) به روش نمونهگیری هدفمند انتخاب و به روش تصادفی در گروه های 10 نفره آزمایش و کنترل جایگزین شدند. ابزارهای پژوهش پرسشنامههای فرآیند و محتوای خانواده سامانی (2008) بودند. برنامه خودمتمایزسازی امامیریزی و برون (1395) در 10جلسه زوجدرمانی 90 دقیقهای برای گروه آزمایش اجرا و تغییرات فرآیند و محتوای خانواده در مراحل پیشآزمون، پسآزمون و پیگیری اندازهگیری و دادهها با استفاده از تحلیل واریانس مختلط با اندازهگیری مکرر تحلیل شد. یافتهها: نتایج نشان داد آموزش خودمتمایزسازی بر بهبود فرآیند خانواده (P<0.01, F=21.14)و محتوای خانواده (P<0.01, F=23/32) تاثیر معناداری داشته و این تاثیر در مرحله پیگیری پایدار مانده است و 4 زوج از ادامه طلاق منصرف شدند (P>0.01,t=-0/01). نتیجهگیری: برنامه آموزش خودمتمایزسازی توانمندی زوجها از طریق ایجاد تعادل بین عقل و احساسات و تمایز خویشتن از خانواده اصلی، بر کارکردهای فرآیند و محتوای خانواده تاثیر میگذارد. بنابراین از این روش روانی- آموزشی کارآمد میتوان برای بهبود فرآیند و محتوای خانواده زوج های متقاضی طلاق توافقی و پیشگیری از طلاق استفاده کرد.
Aim: The purpose of the present study was to determine the effectiveness of self-differentiation training on improving family process and content in demanding couples with contested divorce. Methods: A quasi-experimental design with pre-test, post-test and two-months follow-up with control group was used. The statistical population included couples who mutually consented for divorce, and had referred to the counselling clinic of Behravan in Qazvin in 2018. Ten couples (20 participants) were selected through purposeful sampling and assigned in experimental and control groups. Research tools included Samani’s (2008) family process and content questionnaire. Self-differentiation was administered for the experimental group in 10 weekly 90-minute sessions. The changes of family process and content was measured in posttest and follow-up and data were analyzed by repeated measurement. Results: Results indicated that self-differentiation significantly have promoted family process (P0.01, t= 0.01). Conclusion: self-differentiation training, thorough empowering couples, helps in moderating between reason and emotions; while differentiaton of self from original family, affects the functions of family process and content. Therefore, it can be used as an efficient psycho-educational package for improving the functions of family process and content in divorce demanding couples, and may helpprevent divorce
خلاصه ماشینی:
الگوي محتوا و فرآيند خانواده در تبيين تفاوت بين خانوادههاي متقاضي طلاق و عادي کارآيي دارد و آموزش خانواده و برنامه هاي درماني بر بهبود فرآيند و محتواي خانواده موثر است )ساماني، ٨••٢؛ خداياري فرد؛ زندي؛ حاج حسيني و غباري بناب، ١٣٩٤(.
لذا با توجه به نقش تمايزيافتگي در روابط زناشويي زوجها، براي بهبود فرآيند و محتواي خانواده در زوجهاي متقاضي طلاق توافقي، برنامه خودمتمايزسازي بکارگرفته شد.
از اين رو پژوهش حاضر با هدف تعيين اثربخشي آموزش خودمتمايزسازي در بهبود فرآيند و محتواي خانواده در زوجهاي متقاضي طلاق توافقي انجام شد.
بنابراين ميتوان گفت آموزش برنامه خودمتمايزسازي موجب بهبود فرآيند خانواده در متقاضيان طلاق توافقي شده و با توجه به مقدار مجذور اتا، ميزان اين تاثير حدود ٤٩ درصد است .
بنابراين ميتوان گفت آموزش برنامه خودمتمايزسازي موجب تغيير محتواي خانواده در متقاضيان طلاق توافقي شده و با توجه به مقدار مجذور اتا، ميزان اين تاثير حدود ٤١ درصد است .
در برنامه آموزش خودمتمايزسازي که در اين پژوهش براي زوجهاي متقاضي طلاق انجام شد، زوجها فعاليت هايي را در مورد واکنش پذيري و شيوه پاسخ دهي عاطفي و تفکيک افکار از احساسات تمرين کردند که احتمالا اين تمرين ها توانسته است موجب افزايش مهارت هاي تصميم گيري و حل مساله ، مقابله اي و مهارت ارتباطي در زوج ها شود.
همچنين با توجه به کارآمدي برنامه آموزش خودمتمايزسازي در بهبود فرآيند و محتواي خانواده و پيشگيري از وقوع طلاق توافقي در زوجهاي متعارض، پيشنهاد مي شود از اين برنامه براي بهبود زوج هاي متقاضي طلاق توافقي استفاده شود.