چکیده:
نماد ابزاری است که برخی از نویسندگان افزون بر انعکاس امور درونی و ذهنی و حالات روانی و عاطفی خود،آن را برای زیبا و مؤثرتر کردن وعمق بخشیدن به آثارشان و نیزگریز از فشار سانسور حکومتهای استبدادی، به کار می گیرند. سیمین دانشور به عنوان یکی از نویسندگان برجسته معاصر، آثار ارزنده ای آفریده است که با اقبال خوانندگان رو به رو شده و جایگاه ویژه ای را برای او رقم زده اند؛ بویژه سه رمان او، سووشون، جزیره سرگردانی و ساربان سرگردان جزو پرخواننده ترین و جذابترین رمانهای امروز به شمار می آیند. مساله مورد بررسی در این جستار، وجوه و ابعاد نمادپردازی در رمانهای سیمین دانشور وتحلیل تحولات نمادپردازی او از زمان انتشار سووشون(1348) تا زمان انتشار ساربان سرگردان(1380) با تاکید بر همین سه اثر است. دانشور در این رمانها در بیشینه عناصر داستانی اعم ازشخصیت، زبان، حوادث و زمان و مکان نمادپردازی کرده است. به طور کلی، سیر نمادپردازی دانشور از« سووشون» تا« ساربان سرگردان»،سیری است از سادگی و استواری و روشنی، به غموض و پیچیدگی.
خلاصه ماشینی:
"7 از دیگر شخصیتهایی که یا نقش نمادین دارند، یا نام نمادین و یا هر دو، میتوان به این موارد اشاره کرد: - ملک رستم و ملک سهراب با اینکه در اوایل کار با بیگانگان همرایند، سرانجام با یوسف هماهنگ وهم پیمان میشوند و میتوان گفت خود نماد قهرمانی و مقاومت دلیرانه علیه ستم حکومت و بیگانگان هستند و در نام و رفتارشان جلوههایی ازویژگیهای دلیرانه و مردانه و آرمانخواهانه رستم و سهراب اساطیری متجلی است؛ گرچه یاغی حکومتند و از دست دولت گریزانند و برای شناسایی نشدن، چادر سر میکنند و یک جا نیز زری – هر چند از سر دلسوزی وخیرخواهی- ضمن تأیید سخن کنایه آمیزخان کاکا، به ملک رستم -که رمز مردانگی و قهرمانی است- خطاب میکند که «تو حرفهایش، این یک حرفش درست بود، خودتان را خیلی بیهوا نشان مردم دادهاید، و قسمش داد که: ما که رفتیم چادر نماز خدیجه را سر کنید و از در پشت باغ خودتان را به جای امنی برسانید» (ص295) و این جملات، با اینکه جنبه واقعگرایی داستان را تقویت میکند و فضای دهشتباری را که در آن مردان دلاور ایرانی مجبورند خود را بپوشانند بخوبی ترسیم میکند، از قدرت نمادین والقایی آن میکاهد."