چکیده:
(ترجمه متن های فارسی باستان، عیلامی، بابلی و آرامی) عرضه و تحشیه پی یر لوکوک، در مجموعه سپیده دم ملت ها، انتشارات گالیمار، ۱۹۹۷، ۳۳۰ صفحه+ ۱۶ صفحه تصویر.
تاریخ مطالعات و رمزگشایی نوشته های فارسی باستان داستانی شیرین و گاه حماسه گونه است. اگر نوشته مبهم هرودوت (۸۷/IV) را، که به سنگ نوشته های هخامنشی اشاره گونه ای دارد و از دو لوحه سنگ سفید استوانه ای داریوش در کنار بسفر حکایت می کند، کنار بگذاریم، نخستین گام برداری در راه رمزگشایی خطوط کتیبه های هخامنشی به قرن هفدهم میلادی بر می گردد که گارسیا دوسیلوا در 1618 از تخت جمشید یا چهل منار آن دوران بازدید می کند و شرح این بازدید را در 1667 در پاریس منتشر می سازد.
از آن پس، ایران شناسان دیگری این عرصه را در نور دیده اند و ثمره سال ها تلاش خود را در اثرهای به جای ماندنی عرضه کرده اند.
اکنون، پس از گذشت بیش از سه قرن از آغاز این پژوهش ها، پی یر لوکوک، استاد گران قدر مدرسه مطالعات عالی دانشگاه سوربن پاریس، این کتاب نامه درخشان را ورق زده و صفحات تازه ای به آن افزوده است و امیدواریم که این دفتر باز به دست دانشمندان ایرانی و خارجی ورق بخورد...
خلاصه ماشینی:
"ما، در این کتاب، برای نخستینبار، ترجمههای سنگنوشتههای دوره هخامنشی را در سه زبان فارسی باستان، عیلامی، بابلی و بهندرت آرامی، در کنار هم، میبینیم و با آخرین نظریات که تا سال انتشار کتاب درباره این کتیبهها و تاریخ و تمدن مربوط به دوره هخامنشی عرضه شده است، با تحلیلی منطقی و به زبانی ساده اما پرمحتوا، آشنا میشویم.
(ص181-186) 4) سنگنوشتههای داریوش اول که مفصلترین قسمت این مبحث است با معرفی کتیبهها به ترتیب تاریخی: نخست شرح کتیبه بیستون با ترجمه سطر به سطر متن به زبانهای فارسی باستان، عیلامی، بابلی.
در بحث از تاریخچه رمزگشایی کتیبهها، نویسنده، با شرح جزئیات داستان حماسهگونه گشوده شدن این راه پرفراز و نشیب و با ذکر نام دانشمندانی که در این زمینه خطر کردهاند و گام به گام پیش رفتهاند تا سرانجام هر واژهای مدلول خود را بازیافته است و پژوهشهای مربوط به زبان فارسی باستان به گسترش کنونی رسیده است، خواننده را کاملا با مشکلات این راه سپریشده و درنوردیده آشنا میسازد.
(ص95 به بعد) همچنین، درباره واژه xsÏaÎyaÑiya «شاه» توضیحات درخور توجهی دارد و به خصوص ترکیب xsÏaÎyaÑiya xsÏaÎyaÑiyaÎnaÎm (شاه شاهان) را ساختی بیگانه میداند؛ زیرا، در زبانهای هندو اروپایی باستان، در این نوع گروههای اسمی، معمولا مضاف الیه پیش از مضاف قرار میگیرد و ساختی که برای این ترکیب انتظار میرود *xsÏaÎyaÑiyaÎnaÎm xsÏayaÑiya است که در فارسی میانه نیز به صورت sÏaÎhaÎn-sÏaÎh دیده میشود."