چکیده:
حدیث حقیقت حدیثی است منسوب به امیر مؤمنان علی(ع)که حقیقتی والا را بیان میکند و بهواسطهء ایجازش شروحی چند برآن نوشته شده که ازجملهء آنها شرح عز الدین محمود کاشانی صاحب کتاب«مصباح الهدایة و مفتاح الکفایة»میباشد. مختصری دربارهء زندگانی راوی این حدیث یعنی کمیل بن زیاد نخعی و احادیث روایت شده توسط وی،متن حدیث و ترجمه فارسی آن و در پایان نسخهء تصحیح شدهء شرح عز الدین کاشانی بر این حدیث،ساختار این مقاله را تشکیل میدهد.
خلاصه ماشینی:
"حدیث حقیقت و معرفی نسخهای خطی در شرح آن دکتر محمد مهدی رکنی یزدی دانشکده ادبیات،دانشگاه فردوسی چکیده حدیث حقیقت حدیثی است منسوب به امیر مؤمنان علی(ع)که حقیقتی والا را بیان میکند و بهواسطهء ایجازش شروحی چند برآن نوشته شده که ازجملهء آنها شرح عز الدین محمود کاشانی صاحب کتاب«مصباح الهدایة و مفتاح الکفایة»میباشد.
در سالی که بهنام امیر المؤمنین علی(ع)نامگذاری شده،بهترین هدیهای که میتوان تقدیم حضور استاد فقه و حدیث-جناب آقای کاظم مدیر شانه چی-کرد حدیثی است منسوب به آن امام که حقیقتی والا را بیان میکند و بهواسطهء ایجازش شروحی چند برآن نوشته شده،و از آنهاست شرحی که عز الدین محمود کاشانی صاحب کتاب گرانقدر مصباح الهدایة و مفتاح الکفایة برآن نوشته1و به شمارهء -------------- (1)-لقب و نام نویسندهء شرح در ابتدا آمده:«عز الملة والدین محمود بن علی بن ابی طاهر الکاشی»که به ظن قوی همان عز الدین محمود بن علی کاشانی نطنزی از علما و عرفای نامدار سدهء هشتم و درگذشته به سال 537 هـ.
6-حدیث حقیقت که در مصادر قدیم یافت نشده،اما در این آثار آمده: روضات الجنات از سید محمد باقر خوانساری(چاپ جدید 26/6)؛مجالس المؤمنین، قاضی نور الله شوشتری(21/2)؛شرح الاسماء حاج ملا هادی سبزواری(ص 131)؛ناسخ التواریخ،جزء پنجم در احوالات امیر المؤمنین(ع)و چند اثر دیگر.
مثلا عبد الرزاق کاشی(در نسخهای که ضمن یادداشت شماره 6 معرفی شد)در شرح این جمله ترجمه حدیث با توجه بهمعنی اصلی کلمات و تعبیرات،و بدون دخالت دادن معانی اصطلاحی که بعدها پیدا کرده:در کتاب رجال نیشابوری(ضمن شرح حال کمیل)آمده که:کمیل از دوستان خصوصی حضرت علی(ع)-بود."