چکیده:
عدالت کیفری،نظام مدیریت اعمال و وقایع مجرمانه است.اصول،عناصر و مقررات این نظام از سوی هیئت حاکمه تدوین و اجرا میشود.مطالعات تاریخی حاکی از کثرت مداخلهء کیفری نظامهای سیاسی در حقوق و آزادیهای شهروندان و تکیه بر ابزار کیفر برای تحکیم و تضمین بقای قدرت سیاسی است.در مقابل در سنت نبوی شوهادی قابل تأمل دال بر عدم تمایل به تدوین نظام کیفری و تسول به آن برای بسط قدرت و حفظ حاکمیت وجود دارد.در این سنت مداخلهء کیفری که جنبهء حاشیهای و حداقلی دارد،برخاسته از عرف و منطق و مصالح زمان و خصوصا در بعد شکلی مشتمل بر عناصری انسانی و معیارهایی منصفانه است.با تأمل در این خاستگاهها و عناصر و معیارها میتوان به رهیافتی تازه برای اجرای بعد کیفری شریعت در دنیای امروز دست یافت.براساس این رهیافت میتوان با حفظ ارزشهای مورد حمایت شرع، آیین دادرسی،ادلهء اثبات و ضمانت اجرای تعرض به این ارزشها را بر مبنای مقتضیات زمان تدوین و اجرا کرد.
خلاصه ماشینی:
"با امعان نظر در تعریف اخیر معلوم میشود که این اصطلاح امروزه دارای معنایی عامتر است؛معنایی معادل نظام حقوق کیفری( CRIMINAL LEGAL SYSTEM )که در آن جنبههای ماهوی مسائل جزائی نظیر مفهوم جرم،ضوابط جرمانگاری،عناصر عمومی سازنده جرایم،ارکان و حدود و سطوح مسؤولیت کیفری،اصول حاکم بر مجازاتها و اقدامات تأمینی و تربیتی و جنبههای شکلی مدیریت وقایع جزائی یعنی کشف جرم،تعقیب و محاکمه متهمان و مجازات محکومان بهطور همزمان موردنظر است.
2 ب-سنت نبوی و تدوین نظام،توسل به ابزار کیفر و عناصر و منابع عدالت کیفری 1-تدوین نظام عدالت کیفری-آنچه از مطالعه منابع اولیه شریعت برمیآید این است که عدالت کیفری و بهطور کلی قواعد و مقررات حقوقی در دیانتی که پیامبر اسلام مأمور تبلیغ و تبیین آن بوده جنبه ثانوی،تبعی،استطرادی و اتفاقی داشته است.
ثالثا در محاکمه متهمان و تعیین تعزیرات آنان مسائلی مهم چون ستر و اغماض و گذشت و تخفیف و تعلیق و تطبیق تعزیر بر شخصیت متهم میباید مورد توجه باشند؛رابعا امر محاکمه و مجازات به دادرسان عادل،مستقل و بیطرف ارجاع میشود؛دادرسانی که منطق شریعت و جهتگیریهای سنت را در حوزه حقوق کیفری دریابند و آنچه در مقام وضع و تشریع مورد ملاحظه شارع بوده در مقام شرح و تفسیر و تطبیق طرف توجه قرار دهند؛نه آن قضات مطلق العنان قرون وسطائی که با تکیه بر استبداد قضائی بر وجدان بشر جراحتهای تاریخی وارد کردهاند و در کارنامه مدنیت بشر لکههای ننگ فراوان ثبت نمودهاند؛آن«وحشیان جبهپوش»که کسانی چون ولتر( VOLTAIRE )(7871-4961) مهار آنان را از اهم مقدمات اصلاحات اجتماعی شمردهاند."