چکیده:
براساس نظریههای بازتولید، مدراس از جمله نهادهایی هستند که حکومتها در کنار سایر نهادهای اجتماعی سعی میکنند تا از طریق آنها هژمونی خود را بازتولید کنند.در این مقاله نشان داده شده است که برخلاف نظریههای مذکور، صرف ایدئولوژیک بودن ساختار مدرسه برای عملکرد موفق آن کفایت نمیکنند.در واقع، تلاش ایدئولوژیک برای مرجحسازی معنای خاص فقط یک برهه از مدار تولید و مصرف احتمالی پیامهای ایدئولوژیک است.چهبسا، به دلایل مختلف مصرف پیام به گونهای متفاوت با خواست تولید کنندگان آن صورت گیرد. به علاوه، در این مقاله نشان داده شده است که مدرسهها در صورتی قادر به بازتولید ارزشهای مورد نظر خود هستند که خانواده نیز در روندی مشابه، ذهنیت دانشآموزان را شکل دهد.
خلاصه ماشینی:
به علاوه، در این مقاله نشان داده شده است که مدرسهها در صورتی قادر به بازتولید ارزشهای مورد نظر خود هستند که خانواده نیز در روندی مشابه، ذهنیت دانشآموزان را شکل دهد.
در این میان، نقش مدارس آموزش ایجابی شهروندان برای تضمین هژمونی فرهنگی و سیاسی حکومت از طریق گفتمان مدرسه 1 است.
گفتمان دانشآموزی گرچه در درون نهاد مدرسه شکل میگیرد و از اینرو اما نظریههای بازتولید آلتوسر و بوردیو با این نقد اساسی مواجه است که فرایند بازتولید مناسبات اجتماعی موجود توسط نهادهایی نظیر مدرسه را کاملا جبرگرایانه در نظر میگیرند به طوری که هیچ امکانی را نمیتوان برای مقاومت در نظر گرفت.
ادعای ما در این مقاله آن است که موارد یاد شده سبب میشود تا علیرغم همه تلاشهای ایدئولوژیک در مدرسه، رابطهای یکسویه میان گفتمان مدرسه و مخاطبان آن(دانشآموزان)برقرار نباشد.
حال پرسش این است که دانشآموزان رمزگان پرورشی و تربیتی مدرسه را به چه نحو رمزگشایی میکنند؟اساسا، در سطح معنایی 1 کدام معانی برجستهاند؟و بالاخره، گفتمان مدرسه با کدام ابهامات و ناسازهها مواجه است؟مدل استوارت هال گرچه برای تحلیل گفتمانهای تلویزیونی تدارک دیده شده است، اما میتوان آن را برای بررسی نحوه تناظر دو سطح معنایی 1 و 2 در نظام آموزش و پرورش به کار بست.
از همان ابتدا به دلیل محدودیتهای موجود بر سر تحقیق در دبیرستانهای دخترانه نظیر عدم صدور یکی از ملاکهای انتخاب مدارس نمونه بود، با این استدلال که وضع طبقاتی خانواده دانشآموزان سبب میشود که آنها با زیستن در مناطق مختلف جغرافیایی شهر تهران، فضاها و امکانهای متفاوتی برای دسترسیهای گفتمانی داشته باشند.